Vancung Uknak TAWHFUNG Leh Thlarau thianghlim Co Thu

Matt.16:19 Vancung Uknak tawhfung ka lo pe ding ih leilung tlunih na khammi cu vancungah kham a si ve ding ih leilung tlunih na onmi cu vancung khalah on a si ve ding,” tiah a ti.

          Vancung uknak tawhfung hi Jesuh in Piter hnenih a pekmi si in a langih cui tawhfung pek a sinak ih a hleice ih a langnak thu pawl tla Thlarau Thianghlim conak thu ah Piter langnak hmuh ding a um. Hi cahram tawite sungah :

          1) Vancung uknak tawhfung cu ziang a si?

          2) Ziang ruangah Tirhthlah cabu sungah Thlarau Thianghlim an co dan a

              bang aw lo?

          3) Thlarau thianghlim hi dil a ṭul maw?

          4) Thukam Hlun leh Thar ih Thlarau Thianghlim thu bang aw lomi pawl tar lang a si ding.

1. Vancung Uknak tawhfung cu ziang a si?

          Vancung Uknak tawhfung cu Thuthangṭha a si. Thuthangṭha lo in Vancung uknak luh a theih lo. Curuangah Thuthangṭha hi phuan a si lo ahcun vancung uknak sangka on a si lo ti tluk a si. Matt.16:19 ih “tawhfung” timi hi Bible dang (Version) ahcun “tawhfung pawl” tiin a um ih tawhfung kha pakhat lawng a si lo. Piter hi Jesuh vanih a kai hnuah Thuthangṭha au suah pitu hmaisa bik a si. Penticost ni ah Piter cu a dingih Thuthangṭha a sim ti kan hmu thei, cucun vancung uknak cu a tawhfung, Thuthangṭha in a ong a si. Phundang in kan rel asile Piter ih on/phuan ta lo in zohman in Thuthangṭha an phuang lo a si. Tawhfung kha pakhat lawng a si lo kan ti zo bangin Piter in a on cin ri ahcun Thuthangṭha  phuan a si tikah vancung uknak cu on in a um tinak a si, Piter kherkher in phuan a ṭul nawn lo ih Pathian in fialmi zumtu pawl in an phuang vivo, tui sun ni tiang.

2. Thlarau Thianghlim co thu leh Tawhfung

          Thlarau Thianghlim hi zumtu pawl Pathian ih ta kan si ti hminsinnak a si (Efs.1:13,14). Tirhthlah cabu kan siar asile Thlarau Thianghlim co dan thu ah co dan bang aw lo hmuh ding a um.

1) Pentikos ni ahcun a hngaktu pawlin an co ( Tirh2:1-4).

2) Piter le Johan in kutsungin thla an camsak ih an co ( Tirh.8:17).

3) Piter thusimmi a ngaitu pawl parah a thleng.

Hi Thlarau Thianghlim co dan bang aw lo ruangah tuisun ih zumtu ṭhen khat in Thlarau Thianghlim co dingah kan hngak ding maw, thlacam a ṭul asilole Thuthangṭha ngai men ih co mai saw ti ah awloksong in kan um thei. Jesuh van ih a kai hlanah tirhthlah pawl hnenih thu a cahta mi cu “Jerusalem le Judea le Samaria ram hmuahhmuah le leilung tlun a deng tiang ka thu theihpitu nan si ding” ti hi a si. Thlarau Thianghlim co thu leh Tawhfung ih kungkaih awknak vun tarlang hrih sehla.

          a) Judea ram ih tawh onnak : Pentikos ni ah Piter telin zumtu pawl hmun khat ah an um tlang, Jesuh in “hngak uh” a ti vekin Thlarau Thianghlim hnakin an um (Tirh.1:4). Cu tikah Thlarau Thianghlim cu an zate parah a thlengih Piter cu dingin Thu a sim. Cucun Judea ram ah Vancung uknak sangka cu a tawhfung Thuthangṭha in on a si. Curuangah Piter in Vancung uknak sangka cu Judea ram sungah a ong hmai sa bik. Thlarau Thianghlim co thuhla khalah thil ṭul dang zianghman a um lo, amah Piter a um tikah tawh cu hmate khat ah on cih in a um a si (Tirh.2:14-41). Judea ram ih tawh on a si zo ruangah Pentikos hnuah zumtu pawl in Thlarau thianghlim co dingah an hngak, an parah kut an suang, cu vek kha vek an tuah timi hi hmuh ding a um nawn lo.

          b) Samaria ram ih tawh onnak : Zumtu pawl parah hremnak a thlen ruangah hmun tinah an tlan ih Filip khal Samaria khawpi ah a feh ih cu tawk ah mangbangza a thleng, damlo pawl an dam, khawsia polhmi pawl an dam, ke zeng pawl khal an dam ih mi tampi in lungawinak an co ( Tirh.8:4-8). Filip ih thusimnak ihsin zumtu ziang maw ti zat an um ih baptisma tla an lak (Tirh.8:12), asinan Thlarau thianghlim an co hrih lo. Hi tawk zawn ah thinlung ih a lang zetmi cu ziangah si pei zumtu pawl in Thlarau Thianghlim an co mai lo ti hi a si. A cang theimi cu Piter in Samaria ramah Vancung uknak tawh a ong hrih lo. Cui thu cu Jerusalem ih a ummi tirhthlah pawl in an theih tikah Piter le Johan an hei thlah ih an va thlen tikah an parah an kut an suangih thla an cam hnuah Thlarau Thianghlim an ngah. Piter in tawh a on ta lo ahcun Thuthangṭha cu an zum ko nan Pathian ta sinak langtertu hminsinnak Thlarau Thianghlam kha an co lo. Tu ahcun Samaria ramah Piter in tawh a on zo ruangah cui hnuah cun Thlarau Thianghlim co dingah kutsuangih thlacam sak a ṭul nawn lo.

          c) Zentail hnenih tawh onnak : Samaria ram ih tawh on a si hnuah Pathian in Piter cu Zentail hnenih feh dingin hmuhnak (vision) hmangin a fial ih Piter cun a el. Asinan Pathian ih fialnak cu el tlang a theih lo ih a pok hnuah Kornelias ih inn ah a va thleng.  Cui tawkah Piter cun thu a simih a thusim a ngaitu hmuahhmuah parah Thlarau Thianghlim a rung thleng. Samaria mi pawl bangih midang hngah a ṭul lo, ziangah tile Piter amah kha tawh kaitu a si ih tawh cu on cih a si ruangah a thusimmi ngaitu(zumtu) parah Thlrau Thianghlim cu a thleng mai a si. Cucun Jesuh in “Judea ram- Samaria ram- leitlun deng ( Zentail ) tiang” a ti vekin Vancung uknak tawh cu Piter hmangin on thluh a si. Phun dang deuh ih kan sim a si le Piter tello cun Thlarau Thianghlim hi zumtu pawl parah a thleng lo a si. Amah in Judea ram, Samaria ram, Zential ( Leitlun deng ) ram ih tawh a on hnu lawngah Thlarau Thianghlim cu zumtu pawl paraha thleng a si.

3. Efesa khua ih Dungthluntu pawl ih Thlarau Thianghlim co thu.

          Paul kha Efesa khua a va thlen tik ah dungthluntu pawl an rak um ih cu pawl hnenah Thlarau Thianghlim an co le co lo thu a suh hai tikah an nih in Thlarau Thianghlim a um leh um lo hman an rak thei lo. A hmaisa ah kan theih ṭulmi cu hi tawk ih dungthluntu a timi hi Jesuh dungthluntu 12 an si lo ti hi a si. Jesuh thluntu 12 kha cu Tirhthlah (Apostles) ti ih kawh an siih cu lo Jesuh thluntu midang kha dungthluntu (disciples) tiih ṭhen a si. Cun hi Tirh.19 ih dungthluntu a simi hi Jesuh dungthluntu si lo in Johan ih dungthluntu an si ding tihi mi tam zum dan a si. A san cu Jesuh dungthluntu an si ahcun Thlarau Thianghlim thuhla hi thei ve ding an awm. Cun baptisma thu a suh khalah Johan ih baptisma lawng a cotu an si. Hi mi ihsin kan sim theimi cu hi pawl hi Jesuh Khrih zumtu an si lo, Jesuh thuhla an thei a si hmanah a thluathlam lawngin a si ding.

          Hi Johan dungthluntu pawl hi Paul in Johan baptisma thuhla leh Jesuh ih baptisma thuhla a sim ṭheh hnuah Jesuh hminin baptisma an la ih an parah kut a suangih Thlarau Thianghlim an co ve a si. Piter in sangka a on ṭheh zo tikah Paul fehtlangin hi pawl parah Thlarau thianghlim a thleng ve a si, Piter tengteng a ṭul nawn lo. Cun Pual ih kut suan kha Thlarau Thianghlim an conak a si nawn lo, kutsuan kha cu zumtu pawl parih an tuah ṭheu mi hrimhrim a si.

4. Tirhthlah cabu ih kan theih tengteng ṭulmi

          Tirhthlah cabu sungih Thlarau Thianghlim ngah dan a phunphun hmuh ding a um ruangah tui san zumtu pawl in Thlarau Thianghlim co dingah cumi/khami kan tuah a ṭul, cu tin kha tin kan um a ṭul tivek thu a suak ṭheu. Thukam Hlun leh Thukam Thar ih Thlarau Thianghlim um dan hi a bang aw lo. Thukam Hlun ahcun Pathian minung pawl hnenah Thlarau Thianghlim a rung ṭheu nan a suah sansal ṭheu, an sungah a um cilh dah lo. Thukam Thar ahcun Jesuh kan zum le vete’n Thlarau Thianghlim kan ngah ih kan sungah in cencilh, ziang tik hmanah in suahsan nawn lo (Efs1:13).

          Thlarau Thianghlim zawng in Thukam Hlun leh Thukam Thar kan thlir asile tirhthlah cabu sungih thu hi Thukam Hlun leh Thlukam thar an thleng awk laitak a si. A fengnak cu Thukam Hlun laiah Thlarau Thianghlim  in an cencilh thu kan hmu lo ih Thukam Thar ah Tirhthlah cabu hnu ah Thlarau Thianghlim a hranih co thuhla leh suahsan thuhla hmuh ding a um lo, Tirhthlah cabu hi thil um dan a thleng awk lai fang a si. Curuangah Thlarau Thianghlim co thuhla ahcun Tirhthlah cabu ih a lang dan hnakin Tirhthlah cabu thluhhnu ih a lang dan kha kan ṭhumawk nak ding a si. A tlun ih thu kan tarlang mi pawl khai khawmnak ah thusuhnak leh sannak ih net ter sehla:

1. Vancung uknak tawhfung cu ziang a si?

          # Thuthang ṭha a si.

2. Cui tawhfung cu Piter in ziangtin a hmang?

          # Jesuh ih cahta vek in Judea ram, Samaria ram, leh Leitlun

  deng(Zentail)  ah vancung uknak tawh a ong.

3. Ziangruangah Tirhthlah cabu sungah Thlarau Thinghlim co dan phunphun a um?

            # Thlarau Thianghlim hnaṭuan (um dan), Thukam Hlun ih a um dan

  leh Thukam thar ih a um dan a thlengawk lai fang a si ruangah a si.

4. Tu ah Thlarau Thianghlim ca dingah dil/kutsuan a ṭul lai maw?

          # Ṭul nawn lo. Leitlun ramkip hrangah tawh on a si zo. Kan zum ni ah

hminsinnak/Thlarau Thianghlim kan co zo.

5. Thukam Hlun leh Thukam Thar danglamnak ziang a si?

          # Thukam Hlun ah cun Pathianmi pawl hnenah Thlarau Thianghlim a

  thleng ṭheu ih Thukam Thar ah cun zumtu pawl kan sungah in

 cencilh.

Ca siarmi

# Bible & Theology Mysteries Solved! Volume 1

# Hrekio Commentary  series, Thukam Thar simfiangnak,Tirhhlah

# How Peter Used the Keys of theKingdom

# What Did Jesus MeanWhen He Gave Peter the “Keys of the Kingdom”?