Laban le Bethuel ih Nun Mawi

    Laban hi Rebekka ih ṭapa a siih Bethuel hi Rebekka ih pa a si. Abraham in a fapa Isaak hrangih nupi hawl dingah a hnenum a fial ih a hnenumpa cun Abraham ih fial vekin Isaak hrang nupi hawl in a pok. Pathian hnenah thla cam ih a thlacam vekin Rebekka cu tidai khai dingah a ra ih a tidai in dingih a sil tikah siang tak in a in ter lanwg siloin a kalauk pawl khal ti dai khopkham te’n a pek hai. Cun Abraham ih hnenumpa cun hnaithlaih le faute a pek ih Rebekka cu inn ah a tlungih thilthleng mi pawl a sungte hnenah a sim ṭheh. Cutin Abraham ih hnenumpa le Bethuel tei innsang cu tong aw in tikcu an hmang tlang. An thuanthu cu kan theih zetmi a si vekin an thuhla cipciar in tarlang loin rel duhmi kan tarlang hngal mai ding.

(1)          Ṭongkam ṭha  hman (Sem. 24:31)

Rebekka in thuhla ziangkim a sim ṭheh ih Laban in cui thuhla a theih lawng siloin Rebakka ih hnarthlaih le a ngel ih faute a hmuh tikah Laban cu zarang zetin a pok ih Abraham ih hnenumpa a va tong ih “Ka inn ah ra aw, Bawipa ih thluasuahmi na si…” tiah a ti. A ṭongkam te hi a va mawi in a va thlum ve. Mikhual parih a ṭhatnak a langternak cu tuahnak hnakin ṭongkam in a lang ter hmaisa. Awka ṭha le mawi in a biak tikah Abraham ih hnunumpa hrangah ziangtluk hnangam za a si ding.

Zumtu pawl hi tuahnak lam lawng ah siloin ṭongka lam khalah ṭongkam ṭha le  mawi hmang dingah kan Baibal ih in zirhmi a si. Mi ṭhenkhat cu tuahnak lamah cun thilṭha tuah zet, mi ih lom zetmi si ko nan ṭongka lamih tlasam, ṭongkaa ngai nuam lo le awka hrang taktak hmang an um ṭheu. An tuahmi parah lungawinak a um rualrualin an awka cun  mi thin a nat ter ṭheu. Efesa 4:29 ih kan hmuh theimi cu “Nan biak awk tikah ṭongkam hrang hmang hlah uh; nan ṭong a theitu pawl in ṭhathnemnak an ngah theinak dingin ṭongṭha le ṭongmawi hmang uh” tiah a ti. Thil khungkhai ti ṭul siloin midang lungawinak le hnangamnak kan tuah theinak cu kan ṭongkam ṭha ih mi kan biaknak hi  a si.

Khristian innsang kan si tikah a hleice in kanmai innsang rori ah ṭongṭha le ṭongmawi kan hman ding hi a thupi zet. Midang thawn biak awk ah hmuah awka nem le mawi taktak ih mi biak rero si mai innsang ah hmuah ṭongka hrang taktak hmang rero kan si pang maw? Minung kan sinak ah thinheng ih ṭong ruangah awka hrang hman hi cu a um ṭheu ding, cu khal cu Pathian thu ruangah neh theih a si. Thinheng si cuang siloih nitin nun dan khal ah mai innsang ih awka hrang lawnglawng hmang ringring, biak ding khal ih ngam um lo hi a um theih. Curuangah Khristian innsang cun kan mai innsang ihsin thok in midang par khalah siseh  ṭongṭha le ṭongmawi hman hi uar vivo ding kan si.

(2)          Mikhual parah ṭhatnak (Sem.24:31-33)

Lanban cun Abraham ih hnenum pa cu an inn ah a thlen ter ih kalauk par ih thiril pawl tla a ṭhum sak ṭheh hnuah kalauk pawl hrampi le rawl ṭha te’n a pek. Cun Abraham ih hnenumpa le a minung pawl ke kholhnak ding tidai a rak keng ih an hrangah zariah a timtuah sak hai. Laban cun a mikhual hi ṭongmawi in a biak lawng siloin tuahnak lam khalah thei tawk in mikhual parah thilṭha a tuah.

Mikhual parih ṭhat ding hi kan Baibal ih in zirhmi a si vekin Baibal sungih Pathian mi pawl hi mikhual parah a ṭha thei zet. Abraham in a mikhual pawl hrangah ei ding a hun sak (Sem.18:8), Lot in a mikhual hum duh ah a fanu tiang hman pek a siang (Sem.19:8), putar pakhat in Levi pa ṭha te’n a mi khual (Thuṭ.19:20-23), Job in mikhual pawl harsatnak a ṭanpi hai (Job.29:16; 31:31). Mikhual zawn ruah ih zohṭhat ding hi Thukam hlun sungah siseh Thukam thar sung khalah siseh kan hmu thei (Suah.22:21; 23:9; Puit.23:22; 1 Tim.3:2; 5:10; Titas 1:8; Heb.13:2). Khua dinhmun in kan sim asile kan khua hi mikhual pawl ngamnak khua a si maw, Mikhual pawl hnangam zetih an thlennak le an panmi kan si maw timi a thupi zetih innsang dinhmun ih kan thlir asile kan innsang hi miin mikhual si nuam an tinak innsang kan si maw? Veikhat an thlen ih an rim vuvonak innsang kan si cun Khristian innsang si dan ding kan si lo.

A tlun ih kan sim zo bangin ṭongṭha le mawi hmang ding kan si rual in kan ṭongka ṭha lawngah duhtawk loin tuahnak lam khalah a cang thei tawk in thilṭha tuah ding kan si. Kan ralrin dingmi cu ṭongkaa hmuah ṭha zet si mi midang parih siatnak tuah rero thotho kan si pang maw? Thil tuah ṭuah ko nan mi dang parih ṭongkam hrang taktak hman hi a ṭhat lo vekin ṭongka ṭha zet ko nan midang hrang siatnak tuah rero a um theih. midang ṭhatnak hrang duhsaknak nei si loih mai hlawknak ngah duh men ah tongka ṭha lawng ih mi ti lungawi rero khal zumtu ih kan um dan ding a si cuang lo. Laban cu ṭongkam ṭha khal a hmangih thilṭha khal a tuah vekin zumtu cu ṭongkam khal ṭha le ngainuam ih thilṭha khal tuah rero ding kan si.

(3)          Midang ṭong ṭha ten an ngai (Sem.24:33-49)

Laban cun Abraham ih hnenumpa cu ṭha te’n a mikhual ih zanriah a timlam sak tikah hnenumpa cun “Ka thusim duhmi ka sim hlan cu rawl ka ei hrih lo ding” a ti tikah Laban cun a sim duhmi a sim ter ih ṭha te’n a ngai. Laban cun zarian ei kan tuah zo, kan ei hmaisa dingih na sim leh ding khal a ti lo, a sim duhmi hmuahhmuah a sim hmaisa ter. Cutikah Abraham ih hnenumpa cun Abraham ih hnenum a siih Isaak hrang nupi hawl dingih fial a si thu ihsin thok in, thil a cangmi pawl hmuahhmuah kimcang te’n a sim ṭheh. A simmi pawl hmuahhmuah cu Laban le Bethuel in ṭha te’n an ngai.

Zumtu hi a sim lawng sim rero ding kan si loih a ngai khal ngaitu ding kan si ve ti hi kan theih a ṭul. Midang thu sim cu huam zat nan midang ih thu cu ngai tum remrem lo tivek minung kan si pang cun ṭhansoh lo hram pakhat a si. Laban cun Abraham ih hnenumpa kha a duhmi rel theinak a pe ih amah kha a ngaitu ah a ṭang. Kan Baibal kan zoh tikah “ngai uh”. “ṭha te’n ngai uh” ti hi voi tampi kan hmu thei. Curuangah midang thu ngaitu ding khal kan si ti mi theih hi a thupi zet. “Na ṭong tikah na theihcia mi na sal nolh men, na ngai tikah thu thar le thilthar na thei” tiah Dalai Lama in a ti. Midang thu ṭha tei’ ngai thei hi Khristian nun ih telmi a si. Midang thu ngai thei lo cu mai thu lawng duh, mai thu lang a ṭha bik ih ruat, thei tam tawk ih ruatawknak a si. Jeim 1:19 sungah “Zokhal thu theih duhnak lam ahcun a zamrangmi si uh la…” ti mi kan hmu thei.

Innsang dinhmun ih kan rel asile zo vek in thu an rel asile innsang nu bik si maw pa bik simaw thu nei emem ih midang thu zianghman ih siar lo tivek innsang kan si lo ding a thupi nasa. Innsang ah khat le khat ih thurelmi sunsak aw te ih ngai aw ding kan si. Mah hmuah in mai duhmi rel thluh ih nupi fanau ih thurel hmuah ngai tum nawn lo si a awl te. A hleice in zumtu pawl in kan ti sual ṭheumi cu kan fate ih thurel mi ṭha tei’ ngaisak tum loih ka fate an si nak in namthlak kan hmang ṭheu. Kan fate khal an rel duhmi rel ter ih ṭha tei’ ngaisak ding kan si sawn.

(4)          Pathian thusuak ah an ṭhum aw (Sem.24:50-51)

Abraham ih hnenumpa cun a rel duhmi pawl hmuahhmuah a rel ṭheh; Abraham ih thlahmi a sinak pawl, tikhur kiangih Pathian hnenih thla a camnak le a thlacam hman a ṭheh hlanah Rebekka a ra ih Pathian hnenih a dil vek cekci in thil a thleng ṭhehzia pawl a sim tikah Laban le Bethuel cun “Hi thu cu Bawipa hnen ihsin a ra mi a si hrangah ka nih ih rel cat ding a si lo. Cuhrangah hinah Rebakka a um; hruai aw la fehpi ko aw. BAWIPA amah ih a sim zo vekin na bawipa fapa ih nupi ah si ko seh” tiah an ti. Cutiin thuhla rel ding khal um loin Rebekka cu Isaak nupi dingah nemhnget cih a si.

Laban le Bethuel in, Abraham hi mi lian mi ṭha a si, tiih an ruah ruangah ol te’n thu an cat ter a si lo. Thil thlen dan hi Pathian ih lairelnak a si zia an theih feng ruangah anmah in thu dang neih tum nawn loin Rebekka cu Isaak ih nupi si dingah thu an thluknak  a si. Zumtu pawl khal Pathian thu ih ṭhum aw ding kan si ih a caan ah cun Pathian thu hnakin kan mai duhnak sawn hi kan thlun ṭheu tikah harsatnak le buaknak in in ti buai ṭheu. Hihi cu Pathian hnen ihsin a ra mi, Pathian thusuak, Bawipa ih thlentermi a si ti kan theihmi ahcun kan mai duhnak lam langter nawn lo in a thu thlengmi parah ṭhum aw ding kan si.

(5)          Thlacamnak thawn an thlah (Sem.24:60)

Thuhla ziangkim a fel tikah rawl an ei ih cui zan cu Bethuel tei’ inn ah an riak. A thaizing ah Abraham ih hnenumpa cu tlung kir dingin a timtuah tikah a nu le a ṭapa in an kai hrih nan kaih a theih lo. Cutikah Rebakka an sut ih anih khal in thlun hngal mai dingin rem a tiih pok suak mai ding an si thlang. Cutikah an farnu hrangah thlaza cam in “Kan farnu, mi thawng tampi ih nu ah cang hram aw, Na tefa pawl in an ral ih khuapi pawl neh thluh hram hai seh” tiah an ti. Cu ti’n Rebekka le a hnenum pawl cun Abraham in hnenumpa cu an thlun ih lam lakah Isaak thawn an tong aw ih innsang din in hmunkhat ah an um.

Hi tei innsang hi zoh tikah an innsang nun dan hi a mawi in a duh um nasa. An farnu hmun dang ih a um thlang ding tikah thlaza camsak thawn an thlah. Khristian innsang kan si ti aw mi innsang dinhmun zoh aw sehla mai fa le hrangih thlacam ngetngo nu le pa hi ziangzat tak um kei maw! Nu le pa ṭhenkhat cu mah rori in fa le hrangah thlacam sak loin mi dang kan ap mai ṭheu. Kan fa le hrangih thlacam dingah midang va dil hi a sualnak cu a um lo, asinan midang lawng ring tahratin kan mahtu sawn in kan camsak lo a si ahcun kan ṭhelh lellel a si. Cun Laban le in Rebekka hrang thla an cam tikah amai hna theih rori ah thla an cam sak. Kan fa le hrang thla kan cam tikah an theih lo ih kan camsak lawng siloin an mai hna theih rori ih kan camsak asile a ṭha sinsin. Kan thlacam aw hi an thinlung ah caam in an nunnak ah thu tampi a rel thei. Tui sun ah kanmah le innsang cio zoh aw sal sehla mai fate lu parah kut suang tahrat in thlacam sak ngam lo nu pa kan um pang maw? Fate kawk lam ahcun ring taktak in kan kawk ṭheu ih an hrangah ring takin thla kan cam dah maw? Kanmah hnakin kan fate zawnruattu midang an um lo ti thei in, kanmah hman in kan fate hrang thla kan cam lo a si ahcun midang cu rin theih a si lo lawlaw ti hi kan thei thar sal kei uh.

Bethuel tei innsang hi innsang zohṭhim tlak zet an siih hmunkhawm ih an umtlannak thuanthu cu Semtirnak 24 lawngah kan hmu thei. An thuhla tam zet hmuh ding um lo khal sehla kan nunnak ah zir ding ṭha tak in pe a si. Innsang nuam le zohṭhim tlak kan si thei cionak dingah Pathian in lo thluasuah cio hramseh.