1.
Hmailam
Hrang Fimkhurnak
Abraham in a thil neihmi hmuahhmuah kiltu, a hnenum upa bik cu
a fapa hrang ah nupi hawl dingin a fial tikah Abraham in a hawlnak ding hmun le
a duhdan hmuahhmuah ṭha te’n a sim cia ṭheh. Cun a hnenum pa khalin Isaak
hrangih nupi hawl dingah a el lo, asinan a va hawl tikah thil a cang theimi
pawl kha ṭha tein a ruat ih a pu Abraham hnenah ṭha te’n a sim cia. Ziangtin a ti? “Asile nunaunu in i
thlun duh loin a inn ih um duh sawn sehla ziangtin so a si ding? Na fapa sawn
hi na rak umnak khuaram ahcun ka kirpi sal ding maw?” tiah a ti. Cutikah
Abraham khalin “ka fapa cu kir pi hrimhrim lo dingah ruat cia aw, nunaunu in a
lo thlun duh lo ngaingai a si ahcun ka
hnenih na kammi thu tiamawknak ihsin na luat ding” tiah a ti. Cui hnu lawngah a
hnenumpa in siatserh in thu a kam.
Abraham ih hnenum pa hi Abraham in a rinsan zetmi a si ko
ding tiah zum a um. Ziangahtile a fapa hrang nupi hawltu ding rori ih a fial ve
mi a si. Cun hi hnenum hi Abraham hrangah mi rinum zet a si ve ding ti khal a
thuanthu ihsin kan hmu thei. Hnenumpa in Abraham ih fialmi tuah ding hi a el lo
nan hmailam ah a parih thil a thleng theimi pawl ṭha te’n ruat cia in a fimkhur
zia kan hmu thei. Hi hnenum pa ih thuruahmi hi kan zoh asile a selam zawngih
thuruahnak (negative mind) a si hi kan ti men thei. Minung kan si sungah cun a ṭha
lam zawngih ruahnak lawnglawng hi a ngah lo, ziangahtile a famkimmi kan si hrih
lo ruangah. A thupimi sawn cu a selam kan ruahnak in ding in tolh ter loin
cuvek thleng pang sehla ziangtin ha kan ti ding tiih kimkhur tei’ kan feh ding
hi a thupi sawn mi a si. Zumtu kan nunnak ih buainak in thlen ṭheutu cu thil
kan tuah dingmi ah thil poipeng a thleng theimi kan ruahcia lonak hi a si ṭheu.
Kan phur zawng a si ahcun hu le he tiah kan ti hluahhlo ṭheu ih harnak rung thlen tikah cun a va poi ve tiah kan cal
kan dom leh ṭheu. Harnak rung thleng dingmi hi kan thei cia ṭheh lo nan kan
theiban tawk ah firkhur teiih feh ding kan si. Thuf.13:16 ah mifim pawl cu thil
an tuah hlanah khua an ruat ta ṭheu a ti bangtuk in zumtu cu mawlmang um ih um ding kan si lo.
2.
Thulunnak
Hnenumpa cu a pu Abraham
hnenah thukamnak a tuah ṭheh in a tim a tuah ih kalauk pahra le laksawng tampi
keng in Abraham sungkhat an umnak Mesopotamia ram Nahor umnak khua ah a feh.
Kanaan ihsin Mesopotamia cu peng 450 lai ih hla a si. Tulai vekin khual hla
fehnak dingah hmanrua ṭha a um ve lo tikah ke rori in kalauk pawl thawn kha
tluk hla feh ding cu thil ol ai a si lo. Asinan hnenumpa cu hrehnak nei lo in a
pu in a fial vekin a pok mai. Ka pu na thil duhmi cu thil khungkhai a si, cu ti’n
kha ti’n tuah sehla a ṭha sawn lo ding sawm tiin a ti ve lo. A pu fialmi kha
thupi ah ret in a pok mai.
Zumtu in Pathian hna kan ṭuan
tikah a ol zawng le zangkhai zawng siloin Pathian ih in fialmi vekih kan tuah
ding hi a ṭul hmaisabikmi a si. Pathian ih a duhmi cu a thu thlun a si. Cun kan
mai duhdan le ṭha ti dan ih ṭuan ding kan si lo ih in fialtu Pathian ih duhnak
kha a thupi bikah ret ringring ding kan si. Thukam hlun kan zoh tikah ral an do
ding khalah Pathian in a ti dan ding hi a sim theu ih Pathian ih fial vekih a
tuahmi pawl in hlawhtlinnak an hmu ṭheu. Abraham in a hnenumpa khal tuah ding a
fial tikah tongpa ti ih ti dingin a fial lo, a fehnak ding le a um dan ding pawl
a sim hmaisa. Pathian in fialmi in neih tikah ziangvekin kan tuah ding timi
khal in sim hmaisa ṭheu. Pathian in Noah lawng tuah a fial tikah a hman dingmi
thing, a suah dan ding le a erhnak ih a hman ding mi pawl khal Pathian in a sim
cia ṭheh. Pathian ih fial vek cekci in Noah in a tuah ṭheh (Sem.6:22; 7:5,9,15).
3.
Pathian
A Rinsan
Abraham ih hnenumpa cu a feh
ih Nahor umnak khua a thlen tikah hnarpawn ah kalauk pawl a bok terih Pathian
hnenah thla a cam. Isaak hrang nupi a hawl tikah amah ih mawi le ṭha timi hril
loin Pathian hnenah “ Tidai in ka dil dingih i in tertu le ka kaluk pawl khal
tidai a petu cu Isaak ih nupi dingah siseh” tiah thla cam. Amai ruahnak ih ṭha
timi ah ṭhum aw loin Pathian a rinsan sawn. Pathian khalin a thlacamnak a
theihsak ih a hnenih a thlen vek cekci in a kim ter ih hlawntlinnak a pek. A
thlacam hman a ṭheh hlanah fala himte Rebekkah cu tidai khai dingah a ra ih
hnenumpa in Pathian hnenih a dil vek cekci in a kim ṭheh. Cui caan ah Abraham
ih hnenumpa cun Bawipa in i hlawhtlingter pei maw, tiah dai teiin a zoh
ringring (Sem.24:15,21). A thil ti dan in Pathian a rinsan zia a lang ter. Hnenumpa
in Pathian a rinsannak hi phun hnih ih kan hmuh theimi cu (1) Pathian
hnenah thla a cam (2) Pathian in ziang a tuah ding timi a zoh. Pathian
rinsan ih a tuah tikah zianghman harsatnak um lo te’n a lam a tluang vivo ih
Rebekkah a biak tik khalah a nu le pa khalin thil a cangmi hi Pathian cantermi
a si ti an thei tikah an el lo (Sem.24:50).
Zumtu kan nunnak ah Pathian
kan rinsan le rinsan lo cu kan tuahnak ihsin a lang ṭheu. Pathian a rinsantu
pawl cun an tuah dingmi hi Pathian hnenah thlen hmaisa ta loin an tuah dah lo.
Thuf.3:5-6 ah “Na tuahmi kipah Pathian cu thei ringring awla, amah in lamzin
dik a lo hmuh ding” tiah a ti. Patihan rinsannak a neitu pawl hnenah Pathian cu
a tak rori in phuang aw ṭheu. Pathian rinsan ih thlacamnak thawn kan tuah tikah
kan thlacam hman a cem hlanah Bawipa in hlawhtlinnak in pe ṭheu (Isai.65:24).
Cun Pathian a rinsantu pawl cun Pathian ih cangvaihnak hngah an thiam ṭheu. David
khalin ral a do ding tikah Pathian ih a sim vekin Bawipai’ kefeh awm thawm a theih
hlan sung cu dai tein a hngak a si kha.
4.
Hna
Hlensuah Duhnak A Nei.
Hnenumpai’ nunnak ih mawi emem
cu a bawipa Abraham ih fialmi a hlen suah hlan ahcun thildang tuah rem a ti
thei lo. Hnenumpa cu Laban inn ih a thlen tikah an lungawi tukih zanriah an
timlam sak. Rawl ei a theih thlang tikah rawl ei hmaisa ta loin hnenumpa cun “ka
sim duhmi ka sim hlan cu rawl ka ei hrih lo ding” tiah a tiih Laban cun a sim
ter. Cuticun a ratsan le thil um dan pawl hmuahhmuah cu a zate’n a vun sim ṭheh.
A ṭuanvo hi a hleh kam emem ih cumi a tuah ngah hlan lo cu rawl khal a ei duh
lo.
Zumtu kan nunnnak Pathian ih ṭuanvo
in pek mi parih kan lungput hi a thupi nasa.
Miṭhen cu ṭuanvo kan neihmi hlensuah ding helhkamnak khal nei lemlo, hlensuah
lo khal poi tiknak nei lo in kan um ṭheu. Kan liangpar ih a ṭhum aw mi ṭuanvo
tuansak ngah lo phang ih, hlen suah lai hlan lo um nuam thei lo khop ih helhkam
zumtu ziangzat kan um pei? Mai ṭuanvo ziang a si ti hman thei nawn lo ih
daithlang zumtu kan va tam em. Kan nunnak cio zoh fiang aw sal cio uh si. Zumtu
cu a hmin men ih ṭuan ding, a hmin men ih ti ding kan si lo. Pathian in tuah
dingih in fialmi kan hlensuah lo ahcun a cang thei lo ti rori ih kan thinlung
ah ret thupi ding kan si. Paul cun “Raldonak ṭha ka do zo, ka tlan zuamawknak
ka ṭheh zo ih rinnak ka kilkhawi ngah zo” tiah a ti (2 Tim.4:7).
5.
Pathian
Hnenih Lungawi Thusim
Abraham ih hnenumpa hi Pathian
a rinsan ih a tuahdingmi pawl Pathian hnenah a thlen lawng siloin Pathian in
hlawhtlinnak a pekmi parah lungawi thusim a hngilh lo. Thla a cam dan vekciah
in Rebekkah in a tuah ṭheh tikah lukun in Pathian a biakih a thangṭhat
(Sem.24:27,48).
Kan pathian hi lungawi thu sim
duh Pathian, thangṭhat duh Pathian a si. Curuangah zumtu pawl kan thil tuahmi
parah Pathian in hlawhtlinnak in pek tikah lungawi thu sim ih amah thangṭhat hi
hngilh ding kan si lo. Jesuh in miphaar pahra a ti dam ṭum ah damnak a ngahtu
lak ihsin mi pakhat lawng Jesuh hnenah a kir ih lungawi thu a sim tikah Jesuh
in midang pakua teh khui ah so an si tiah a hlam a si kha. Pathian hnenih
lungawinak kan lang termi hi Pathian hrangah thil sunglawi a si (Sam. 50:23).
Zumtu pakhat kan si tikah
Pathian in zumtu menmen si dingah in duhsak lo. Zumtu ṭha, rinsantlak zumtu,
amah rinsantu le ṭuanvo hlensuaktu zumtu kan si ding in duh. Jesuh in “A bawipa
in tuahter a duhnmi hnaṭuan a thei nain timlam a tuah lotu hnenum cu nasa zetih
vuak a tong ding” (Luk.12:47) a ti bangtuk in Pathian hrangah zumtu ṭha kan si
thei cionak dingah siartu nan za te’n Pathian in lo thluasuah cio hramseh.
No comments:
Post a Comment