2 Siang.2:19-25 tiang kan zoh tikah Elisha cu khua pahnih ah
a feh ih cui khua pahnih in an rak donson dan le an parih thil thleng cu a bang
aw lo zet. Elisha hi Elijah in a aiawhtu dingah a kawhmi a si ih rinum takin
Elijah cu a thlun. Jordan tiva ral ih an feh ṭum ah Pathian in Elijah cu van ah
lak soh a si. Cutik ah Elisha cu amah pakhat lawng a tang thlang ih an ratnak
Jerikho ah a kil sal. Jerikho ih a ummi profet sawmnga pawl in Elisha an hmuh
tikah ziangvek in an rak dongsong ih Jerikho in ziang vek thil a dong? Cun
Jerikho ihisn Bethel khua ih a feh tikah ziangvekin an rak dongsong ve ih an
parah ziang vek thil a thleng?
1. Jerikho Ih Elisha An Donson
Dan
Elijah
vam ih lak soh a si hnu ah Elisha cu Jordan tiva kaan in Jerikho lam pan in a
feh. Cutikah Jerikho ih a ummi profet sawmnga pawl in Elisha an hmuh tikah
Elijah ih huham cu Elisha ih parah a um ti an thei ih a hmai an kun. Hi tawkah
Jerikho ih a ummi profet pawl cun Elisha kha Pathian ih profet a si ti thei in
upatnak thawn an rak co hlang. Ziangcek thil a thleng vivo kan zoh ding.
Elisha
san lai ih Jerikho dinhmun cu a hmunram a mawi in a ṭha nan an tidai a ṭhat lo
ruangah fa siatnak a suah ter ringring. Hi tawk ih fasiat timi hi minung fa
siat lawng si loin a leilung khalin thlai a suah ṭha thei lo ti khal a huam
tel. Joshua san laiah Jerikho khua in camsiatnak a rak tong dah; Jerikho khua
kulh a cim ṭheh tikah a din saltu par tiangin camsiatnak a thleng dah (Joshua
6:26; 1 Siang.16:34). Jerikho hi khuapi upa zet a si ih Filistin ram ih khuapi
poimawh zet a rak si. Jerikho ih sullam cu ‘thlapi khuapi’ lole ‘rim thaw’
tinak a si ih Baibal ih a langdan vekin ‘tuumkung khuapi’ ti tla in theih a si
(Daan.34:3). Jerikho hi Jordan phairawn leiram ṭhatnak ih um a si vekin a
hmunram a ṭhat dan cu Pathian ih hmuan(Eden) thawn tahṭhim a si (Sem.13:10). Cu vek cu a din hmun a si
nan in tu-ah cun a dinhmun a ṭha lo zet. A lang dan ah cun hmun ram ṭha zet,
mawi zet in a lang nan a sung ihsin rah/fa a suak thei nawn lo in an siat.
Ziangah tile nitin an an ṭulmi tidai hi a ṭhat lo ruangah a si.
Tui
sun ah kan kawhhran dinhmun, kan innsang dinhmun, kan bulpak nunram thlir sal
uhsi. Midang hmuh ah cun mawi tak, ṭha tak, dawt um za in lang si a sung ihsin
zianghman rahṭha a suak lomi kan si pang maw? Mawi, ṭha, nuam zet vekin langsi
zianghman rahṭha a suah lomi kan si ahcun Jerikho khua bang tuk kan si ih kan
inmi tidai a ṭha lo tinak a si. Kawhran, innsang, pumpak in rahṭha a suah ding
ahcun kan in mi, kan hnenih a luangmi ti hi ti ṭha a si tengteng a ṭul. Jerikho
ah tidai a um lo a silo a um ko nan tidai ṭha a si lo. A hriselmi Pathian thu
kan don ngah lawnglawng ah rahṭha a suak ṭheu. Tidai hi Pathian thu relnak ih
hman ṭheu a si (Johan 15:3; Efs.5:26;Saam 119:9).
Jerikho khuasungmi pawl an ra ih Elisha hnenah an harsatnak
an ra sim tikah Elisha cun khengthar ah cite ret in a hnenih ra keng dingin a
fial. An rak ken tikah Elisha cun an dawhhna ah a phulh ih cuti cun an tidai cu
a thiang ih fa siat a um nawn lo. Hi ṭum ah hin Elisha in khengthar a hmang.
Pathian in ziang simaw thil hleice deuh a tuah ding tikah a thar hi a hmang ṭheu.
A thar timi cun zo hman ih hman hrih lo, borhhlawh kai hrih lo a sinak a lang
ter. Pathian in a caan ahcun zohman ih hman hrih lomi hi hman a duh ṭheu
(Mip.19:1,2). Filistin ram ihsin Israel ram ih thukam kuang phurnak dingah
cawleng thar an hmang ih a hnuktu dingah leng a hnuk dah lomi cawpi pahnih an
hmang (1 Sam.6:7), Jesuh khal minung dinhmun ih a rung suah tikah fala him,
mipa pawl hrih lo Mari sulsung in a suak ih a thihnak lam pan in Jerusalem ih a
luh ding tikah zohman ih to dah lomi laak note parah a to. Cite cun Pathian ih
rinumnak a tar lang. Jerikho tidai thian ternak dingah Elisha in khengthar le
cite a hmang nan a thiang tertu taktak cu Pathian a si. Elisha hlan ah Moses in Marah hmun ih
tidai kha sungah thing tan a thlak ih tidai cu kha nawn lo in a tuah zo. Cui ṭum
ah Pathian Amah rori in a ṭong suak mi cu: “Keimah cu a lo dam tertu BAWIPA
ka si” tiah a ti. Cun Elisha in Jerikho tidai a thian ter ṭum khal ah
Pathian in “Hi tidai cu ka thiangfai ter zo ih thihnak le fasiatnak a suakter
nawn lo ding” tiah a ti. Tidai a thiangtertu taktak cu Pathian a si zia
palhhaih ding rual a si lo. Elisha ti cu “Pathian cu Rundamtu” tinak a si vekin
Pathian in a aiah Elisha ding terin Jerikho cu siatnak lak ihsin a rundam.
Jerikho tidai thianternak ah fiangtak ih kan theih thei mi
cu camsiatnak a rak tuar dahmi kha Pathian in a zangfahnak lang terin Elisha
hmangin damnak a pe sal. Pathian in zangfanak tukzia kan hmu thei. Minung khal
kan zatein Eden hmuan ah camsiatnak a rak tuar dahmi kan si ko nain a
zangfahnak ih a Fapa hmangin damnak in pe sal. Jerikho mi pawl cunElisha hi
Pathian ih profet a sinak thei in upatnak thawn an rak hmuakih a khua le ram in
damnak thluasuah nasa tak an dong.
2. Bethel Khua ih Elisha
an Donson Dan
Elisha cu Jerikho khua ih tidai a thian ter hnu ah Bethel
lam pan in a feh. Khua pakhat ihsin nauhak an ra suak ih hnihsuah sainak ah an
hman tiah a ti. Hi tawk ih khua pakhat a timi hi mi thiam ṭhenkhat cu a fehnak
ding Bethel khua a si an zum. A si thei dingah zum a um zet, Ziangah tile Jerikho
ahcun ṭha tak in an donson zo zia kan hmu thei. Bethel khua cu milem biaknak
hmunpi pakhat a si ih Israel Singpahrang Jeroboam san ihsin an rak hmang thok
(1 Siang.12:28-29; Amos.7:3). Pathian ziangih siar lomi khua an si tikah an nauhak pawl khal
in Pathian ih profet hnihsuah sainak ih an hman khal hi thil awm tak a si. Hi
tawk ih nauhak timi pawl hi nauhak aa te relnak a si loih kum 12 ihisn kum 30
karlak minung an si zia a ṭonghram lamin a lang ter.
Nauhak nawite an si lo tia fengnak pakhat cu anmah te’n, nu le pa ih thlun ṭul
loin khawleng suak in an duhnakhmunah an feh thei zo. Curuangah thu sia thu ṭha
thlei dang thiam fiahfiah zo minung an si. Solomon khal siangpahrang a si tikah
‘nauhakte ka si hrih hrangah’ (1 siang.3:7) a ti awk kum 20 ihsin 25 karlak a
si ding hi zum dan tlangpi a si. Josef khal kum 17 a kim ahkhan mi note tiih
kawh a si (Sem.37:2). Walvoord Zuck cun hi tawk ih nauhak a timi pawl hi “Baal
ih profet pawl an si men thei” tiah a ti hngehnge. Jerikho khuami pawl in
Elisha cu ṭha tak ih an donson laiah Bethel mipawl cun hnihsuah sainak ah
hmangin an rak hmang ve thung.
Nauhak 42 pawlin Elisha kha hnihsuah sainak ih an hman
tikah ziang vek ṭongkam an hmang? Nauhak pawl in “Feh aw, lu thlung kolh pa,
feh aw” tiah an ti. Cutikah Elisha cun a cam hai ih savom pinu pa hnih a suak
in nauhak pawl cu a bauhthlek ṭheh. Hi ṭum ah hin Elisha hi a thin a tawi kan
ti maw? Ngaidam theinak a va tlam sam ve kan ti maw? Nauhak pawl ih ṭong men ah
a cam hai cu teh! Asilole nauhak pawl ṭongmi phenah thil thup aw a um sawn si
pei kan zoh tlang ding.
KJV ih
ṭongkam a hman dan ahcun “Hung so aw, nang lu kolh pa; hung so aw, nang lu kolh
pa” tiah vei hnih rori an nolh. Hi an ṭongkam tawite hin an par ah thil poi tak
a thlen ter. Ziangahtile an ṭongkam hmanmi ah nautatnak, hmuhsuamnak, ziangih
rel lonak le zum lonak a tel. “Hung so aw/ Feh aw” an ti mi in ziangso a sawh
tile Elijah kha van ih lakso a si zia an zum lo ih amah Elisha khal profet a si
an zum lo. Elijah cu van ah lak so si bang sehla ziangah nang khal profet na si
ahcun lak so ih na um ve lo an tinak tluk a si. Jesuh khal thinglamtah parih thlai a si tikah hi vek ṭongkam a dong ve kha.
“Israel singpahrang a si lo maw si? Atu rori ahhin thinglamtah par ihsin a rung
ṭum a si ahcun kan zum ko ding” tiah an ti. Curuang ah “Hung so aw” an ti
tikah, nang khal profet si aw la ziangah
lak so ih na um ve lo tiih an zum lonak ṭongkam a si. “Lu kolh pa” an ti khal
hi an san laiah Judah pawl in mithi an sun ti loih an lu an kolh lo ih, cun lukholh
hi pharnat phunkhat a si fawn (Pui.13:42), pharnat cu Pathian in siatcamnak
tuartu ah an ruat (Isai.3:13,24). Curuangah Elisha hi profet ih an ruah lo
lawng siloin Pathian ih camsiatmi tluk ah an ruat tinak a si thei. Cun hi tawk
ih “Lu kolh pa’ an timi hi tu lai ṭong ih “Thluak thawl pa, thluak nei lo pa”
tivekih hmuhsuam ṭong kan hman vek phun khal a si thei. Hi an ṭongkam hi ṭongkam
menmen si loin Pathian ih poi ti tham ṭongkam a si ti cu a fiang, ziangahtile
Pathian in an parah hremnak thlen ter. Pathian ih profet ziangih an rel lo
lawng siloin a thlahtu Pathian khal ziangah an rel lo.
Nauhak
pawl in cuvek ih an ti tikah Elijah cu dunglam a her ih met phah in Pathian
hminin hai. Cutikah hramlak ihsin savom pinu pahnih an hung suak ih mipa nauhak
42 pawl cu an bauhthlek thluh. Elijah hi a thin a tawi, ngaidam theinak a nei
lo siloin Pathian ziangih an siar lo a thlahmi an nautat hi an parah Pathian
hremnak thleng tlak a si sawn. Pathian in mi hremnak dingah ramsa a hmang ṭheu
(Pui.26:22). Profet pakhat, Pathian thu a thlunlo tu kha viosa in a keu that (1
siang.13:24), Cun Israel pawl hremnak ah Pathian in rul tur nei tla a hmang
(Mip.21:6), Izip mi pawl hremnak ah butlak tla a rak hmang dah (Suah.8:6), cun Filitin pawl loram siahsuahnak ah cinghnia zathum a hmang (Thuṭ.15:4). Pathian
in mi hremnak dingah hmanrua a tla sam lo, a duhduh a hmang thei, nat hrisia
khal a hmang. Leitlun thamnak sang vivo in khamawknak nei ṭha vio khal sehla
Pathian ih hremnak a thlen tikah cun ralrin le khamawk in um zia a nei lo. Hi ṭum
khal ah hi nauhak 42 pawl hremnak dingah Pathian in hramlak ih savom pinu
pahnih a hmang mai. Hi hremnak hi a thi lo nu le pa le an khuami pawl
hmuahhmuah hrangah ralrin peknak a si (2 San.36:15-16). Nauhakpawl hi hi vekṭongkam
an tong suak tikah anmah ih polsuahmi a si lo, an nu le pa, an mah hruaitu pawl
in vei tampi an ṭongsuakmi an theihmi a si. Cuvekin Pathian ziang siar lo le a
thlahmi ziang siar lo, nautat zetih an rak umnak parah tu-ah cun Pathian ih
cawhkuan peknak an tuar.
Kan
thu netnak dingah sim ka duhmi cu tui sun hi khalah Pathian hi kan mit hmuh
theih in kan hnenah a lang lo. Sihmansehla a thlahmi pawl hi a mah aisawntu an
si vekin Pathian ih thlahmi pawl kan zoh ṭhat tikah an mah thlahtu Pathian zoh ṭha
kan si ih a thlahmi pawl ziang siar loin kan nautat tikah Pathian nautattu kan
si. Elisha upatnak thawn a rak hmuaktu Jerikho mi pawl cun Pathian ih
zangfahnak le a thluasuah nasa tak an dong. Culaiah a nautattu pawl par ahcun
siatnak rakthlak tak an parah a thleng.
Casiarmi
pawl:
1.
Zuck.
Walvoord, The Bible Knowledge Commentary
2.
MacDonald.William,
Edited by Art Farstad, Beleiver’s Bible Commentary
3.
Hale.Thomas,
The Applied Old Testament Commentary
4.
Wiersbe.Warren
W, The Wiersbe Bible commentary
5.
www.superoirword.org, Charlie Garrett,
May 1st ,2016
No comments:
Post a Comment