Bethlehem : A Fate Bik Na Si Hrimhrim Lo (Mik.5:2, Matt.2:6)

         Bethlehem hi Thukam hlun lam ihsin a rak lang rero zo mi a si ih kan theih zetmi khua a si. Bethlehem khua hi pahnih a um ih Jesuh suahnak sawn hiJerusalem ihsin peng 5 hrawng hla ah a um ih pakhat deuh cu Nazareth ihsin thlanglam nitlaknak lamah a um. Cun minung hmin khalah a um ih Nazareth timi ṭongfang hrimhrim hi Baibal sungah vei 51 kan hmu thei. Cun Bethlehem hi Efrateh lole Efrath ti tla in a lang. Hi khua hi David ih suhan khua le siangpahrang dingih hriak an thihnak khua a siih Jesuh khal David cithlah ihisn a suakmi a si lawng si loin hi khua ah a suak a suak ve.

1.  Bethlehem ih Sullam

Bethlehem ih sullam cu ‘Sang Inn’ tinak a si. Baibal ih a lang hmaisa biknak cu Rachel ih thihnak thu ah a si. Rachel cu Bethlehem khua thlen hlan sehte ah a nauneih nithla a kim ih harsa zetin nau a nei ih a thih phah. Curuangah Bethlehem a lang hmaisa biknak cu thihnak in a thok. Asinan a tu ah cun a sung ihsin nunnak hram a si mi Jesuh a suak. Johan 6: 32-35,48 kan zoh tikah Jesuh cu ‘Nunnak sang’ a si zia kan hmu thei. Bethlehem ih sullam cu sang inn a si vekin a sung ihsin nunnak sang a suak. Jesuh in hitin a ti: “Moses ih a lo pekmi cu vancung sang ngaingai a si lo. Ka Pa in vancung sang ngaingai cu a lo pe a si.Pathian in pekmi sang cu vancung ihsin a rung ṭum ih leilungmi nunnak a petu pa hi a si, Keimah cu nunnak sang ka si”. Satan cu thattu le siatsuahtu a si ih Jesuh cu nuntertu le dam tertu a si. Sang inn sungah vanlam nunnak sang a rung suak hi ziangtlukin a sung lawi, nang mah le keimah nunnak sang a si.

2.  Pathian in a fate bik a hnong lo

Bethlehem hi khua fate a si zia Mikah 5:2 nak ah kan hmu thei. Mikah in a ngannak ah ‘ Nang cu Judah peng ah khaw fate bik pakhat na si’ tiah a ti. Khaw fate bik dinhmun ih ding a si zia a lang. Joshua 15:20-60 tiang kan zoh tikah Judah ram ih khawpi pawl tamtak tar lang a si ih Bethlehem hi a lang ve lo. Himi ihsin kan theih thei mi cu Bethlehem hi a picang lo, fate a si ti a fiang. A fatetnak hi mipum tam le tam lo thu khal ah a si ih sinak, dinhmun lam khalah a si thotho (small in quantity and quality). Hi tluk ih khua fate zet a si nan kan Pathian in Jesuh Khrih suahsemnak dingah a rak hril a si hi! Bethlehem ih Jesuh a suah hi thil rem cang ih thleng men a si loih a hlan khanpi ihsin Pathian ih tumtah cia a si. Pathian in Bethlehem hi a fatet zia a thei lo a si lo, a thei fiang tuk ko nan a fate ti thei cingin Jesuh suahsemnak dingah a rak tumtah hrim a si sawn.

Pathian hi mi fate/tenau pawl thei fiang ih hnong cuang lo tu Pathian a si. Kan cah lo zia, kan tlin lo zia, kan ṭonṭaih zia hi Pathian in fiangtakin in thei ko nan in hnong lo tu Pathian a si.A va sunglawi em! Kan mah le kan mah sawn hi kan fatet zia thei aw lo in tum zet le sang zet ah kan ret aw sual sawn ṭheu hi a poi nasa. Pathian in Gideon hi Israel pawl runsuaktu dingih a hril tikah Gideon in “Manasseh hrin lakah ka sungkhat pawl cu a ṭawnṭai bik an si ih ka sungkhat lakah kei hi farah nauta bik ka si” tiah a ti (Thuṭ.5:15). Cun Sual khal kha siangpahrang dingih hril a si ṭum ah “Kei cu Benjamin phun ka si; Israel phun lakah phun fate bikmi ka si. Cun kan phunkhat sungah kan nih sung cu santlai lo bik sung kan si fawn..” tiah a ti ve (1Sam.9:21). Pathian in an dinhmun niam hi a thei tuk ko nan a hnong cuang lo a si sawn. A caancaan ahcun mi hnak ih kan thiamnak le fimnak, neihnak a niam tikah kan mah te’n kan hnong aw ṭheu ih ‘keimah lo midang fial sawn uh’ kan ti ṭheu. Kan nunnak ah thazang kan lak dingih ka duhmi cu: Pathian in kan fatet zia in thei tuk ko nan in hnong lo, Pathian hman in in hnon lo ahcun kan mah le kan mah hnong aw hlah uh si. A caan caan ahcun kan mah le kan mawh sawn hi kan hnong aw ṭheu, ‘kei cu ziang ka si lo, kei cun ka tlin zik lo’ tivekin kan ti aw ṭheu. Pathian rori in in hnon lo a si ahcun ziangruangah kan mah le kan mah kan hnong aw ding? Bawipa in kan dinhmun tawk in hman in duh ih a sunlawinak langter a duh ti hi theih hngilh hlah uh si.

3.  Jesuh Thawngin Dinhmun Sang Ah (Matt.2:1-12)

Mikah 5:2 sugnah cun Bethlehem hi a fate bik dinhmun ah a ding, asinan Matthai sungih a lang sal tikah cun “Judah ram khuapi lak ah hin a fate bik cu a si hrimhrim lo” tiah a thu arun tarlang. A tum bik na si cu a ti lo nan a fate bik cu na si hrimhrim lo tiah a ti. A fate bik ihsin a fate bik si nawn lo dinhmun ah a hung cang. A fate bik a si nawn lonak hi Bethlehem ah minung an ra um ciam co ih mi pum an ra tam rungah a si, cun a khua khal a ra pi vivo ruangah a si lo. A fate bik dinhmun ihsin dinhmun sang ih a hung dinnak cu a sungih Jesuh a suah ruangah a si (Matt.2:6). Jesuh ih ruangah tui sun  ni ahcun Bethlehem cu  theih lar zetmi a si.

Tui sun ni khal ah lei dan ah hin mi zianghman lo te tla kan si men thei. Asinan tui sun ni ih zianghman lo te khal Jesuh ih rungah dinhmun sangah a thleng theimi hlir kan si. Jesuh zarah leivut lak ih ta in cawisangmi kan si thei. Jesuh neitu kan si ahcun tu ih kan dinhmun hnakih sangah ah kan neihmi Jesuh ih ruangh khaisoh in kan um ṭheu. Lei dan ih ziangih siar lemlo mi khal hi Jesuh ih rungah nini khatah mi thupi tak ah an cang thei timi hi zumtu in kan theih ringring a ṭul. Cun khatlam ah kan ralrin ṭulmi cu Jesuh ruangih kan dinhmun khaisan a si tikah mihnak ih ngai ah ruat aw ih duhawknak le hngalnak ah  hman lo ding hi a si. Mi ih lomnak, sunloihnak le thangṭhatnak kan don tikah Bawipai ruangih ka donmi a si ti hi theih ringring a ṭul.

Bethlehem hi fate bik rak si khal sehla Jesuh ih ruangah ziangtik hman ah a fate bik nawn lo ding. Kan din hmun kan thleng theilo mi khal thleng danglam theitu hi Pathian a si. Tuisun ah zumtu pawl kan nunnak ah Jesuh neitu kan siih a sunlawi zia hi thei thar sal in Pathian hnenah lungawi thu sim ding kan si.

Cabu siarmi pawl:

1.      New Bible Commentary, 21^st Century Edition

2.      Zuck. Walvoord, The Bible Knowledge Commentary

3.      Carson, D.A NIV Biblical Theology Study Bible