Moses Ih Thil Tisual 7 Pawl (Mip. 20:7-13)

          Moses ih thuanthu kan zoh tikah a Pathian in ziangtluk a hmangih ziangtulih in mi thinsau a si ti pawl kan hmu thei. Izip ram ihsin Israel pawl hruaisuaktu dingah Pathian ih hmanmi a si. Asinan Pathian ih ramtiam Kanaan ram a thleng ve lo. Ziangahtile Kadesh (Miriam ih thihnak hmun) an thlen tikah Pathian in lungpi thusim dingih a fialmi kha voi hnih a vuak, cuiṭum ih a thil ti sual ih ruangah Pathian a lung a awi loih Kanaan ram a thlen lo phah. Minung hmuhnak ah thlir tikahcun ziangruangah saw Pathian teh hi thil ti sual men ih Moses Kanaan ram thleng ter lo lawmmam ih a tuah kan ti men thei. Harsa takin Israel pawl a rak hruai rero tu a si ih ngaithiam ding a awm zet nan. Asinan hi ṭum ih Moses cangsualnak thill na men lo tampi a tuah mi a um, cu pawl cu kan zoh tlang ding.

1.     Lungpi sim loin Israel pawl a sim (Mip.20:8,10)

Pathian in Moses cu hi tiih tuah dingah a fial: ‘..khi tawk ih a ummi lungpi khi tidai suak dingin sim awla..(Speak to the rock) tiin. Lungpi sungih sin tidai suak ter dingah Pathian in Moses cu lungpi hnenih ṭong/thusim dingih a fial laiah Moses cun lungpi siloin Israel mipi pawl sawn riangri kha thu a sim. Cutikah Moses cu Pathian thuthlun lo, Pathian ih fial vekih tuah lo ah a cang. Pathian in a tuah dingmi hi fiang fel takin a sim hmaisa, asinan Moses cun Pathian ih fial lo sawn vekin a linglet in a tuah ih cucu Pathian thinhengnak suak tertu a si.

Zumtu pawl kan nunnak ah ralrin a ṭul zet. Pathian ih in fialmi kan tuah lo ih kan um hman a poi tuk zo, cumi sabai ah a fial lo vekih kan tuah sinsin hi cu ziangtluk Pathian thinheng ter sinsin tu so a si ding. Johan thuanthu khalah fiangten kan hmu thei. Pathian in Jonah cu Nineveh khua ih feh dingin a fial, a fial vekih feh lo ih um men lawng hman siloin a fial lonak lam Tarshish lamah a feh. Anih khal a thuanthu ih kan hmuh vekin Tarshish khua thleng loin lam hla hman a feh man hlanah ngaipi pum a thleng. Pathian ih fialmi kan tuah lo hi thil poitak a si zo, a fial lo vekih tuah sinsin cu a poi tuk lawm mam ti lo hi cu rel ding a um lo.

2.    Lungpi sim loin a vuak (Mip. 20:8,11)

Pathian in lungpi khal thu sim dingih a fial laiah Moses cun a kianghrol in a vuak in a vuak, vei khat men hman siloin vei hnih rori a vuak. Lungpi thu a sim lo hman a poi tuk zo ih cu mi hnakih poi sawn cu a vuak bet hi a si tiah Baibal thiam pawl in an sim. Cun hitiin an sim vivo bet: Lungpi hi Jesuh Khrih Pathian hmuhsaknak a si (1Sam.2:2; 2Sam.22:2; Sam.18:31; Isai.17:10; Mat.16:18; 1Kor.10:4). Curungah Moses ih lungpi a vuak tikah Jesuh Khrih hmuhsuamtu, ningzak mualpho tertu tluk a si. Thukam thar dinhmun ih kan rel a si le Moses cu Jesuh Khrih, thinglamtah parah khintu lakih telve mi a si ti tlukin a sawh thei.

Tui kan san ahcun Moses vekih lungpi rori vuak vek cun zohman kan um lo ding. Asinan kan nunnak ih ralrin a ṭulmi cu kan nitin nunah hin Jesuh Khrih mualpho tertu, a mithmai bal tertu kan si pang maw tihi a si. Mat.5:16 sungah ‘thil ṭha nan tuahmi nan tuahmi cu miin an hmu dingih vanih a ummi nan Pa kha an thangṭhat ding’ a ti laiah kan thiltuahmi miin an hmuh tikah Pathian an thangsiat sawn pang maw? Moses bangih Pathian mualpho tertu kan si lonak dingah miin Pathian an thangṭhatnak ding le an thangsiatnak ding hi zumtu kan nun dan, kan thiltuahmi ah a ṭhum aw ti hi thei tlang uhsi.

3.    Nan nih raltho pawl (Mip.20:10)

Pathian in Moses cu a tuah dingmi pawl ṭha te’n a sim ṭheh tikah Moses le Aaron cun Israel mipi pawl cu lungpi hmaiah an ko khawm ṭheh ih Moses ih a ṭongsuak mi hmaisa  bik cu “Ngai uh, nannih raltho pawl” ti hi a si. Pathian in a hruai termi Israel mipi pawl cu  raltho pawl tiin a ko. Moses hi himi ṭum ah a thin a heng tuk ve ih ruangah hi vek ṭongkam a hmang tla a si thei. Nannih raltho pawl a ti tikah Israel pawl in ziangvekin an rak tuar, an dongsong ti kan thei lo nan Pathian cun a la na zet. Hi tawk ih Moses in Israel pawl ‘nannih raltho pawl’ a kawhnak hi Johan in Farasi pawl ‘nannih rulhrin pawl’ tiih a kawhnak le  Paul in Galati mi pawl kha  ‘Galati mi aa rual’ tiih a kawhnak pawl thawn tahṭhim theih a si lo. Ziangahtile an nih cu Patihan thu ihsin an hmuh dan le duhsaknak ruangih an kawknak a si. Moses cu Pathian in a ṭong dingmi ṭha te’n a sim cia ṭheh nan Pathian ih sim lo vekin a ṭong, curuangah Moses ih ṭong cu a ṭullo mi ṭong hleifuan a si.

Phun hnam tinin ṭongkaa mawi lo taktak hi kan nei cio, himi ah zumtu pawl hi kan ralrin a ṭul nasa. ṭongkam mawi lo taktak miin an hman mi ( mi aa pa/nu, ui co pa/nu, nang mi hlothlau pa/nu, nang mi hurpa/nu, nang nuhmei fa…tvp) pawl hi zumtu pawl in kan hmang ve ding a si lo. Ziangahtile zo cio khal Pathian ih sersiammi kan si ih mi dang ziang rello phun ih kan ṭong tikah anmah sersiamtu Pathian kan ninghang ter thei (Thuf.14:31; Mat.5:22). A hleice in kan thinheng caan ah kan ṭongkam hi kan thlahdah pang ṭheu, himi ah zumtu pawl ralring thei patawp in kan ralrin a ṭul, zumtu cun ṭongkam mawi le ṭongkam ṭha hmang ding kan si (Efe.4:29).

4.    ‘KAN’ timi ṭongkam a hmang (Mip.20:10)

Falam Baibal kan hman bikmi ah ‘KAN’ timi ṭongfang a lang ve lo ruangah TEV, mirang ih a langdan kan tarlang hmaisa hrih ding: “Listen, you rebels! Do we have to get water out of this rock for you”. Lungpi hnenih thu simtu ding cu Moses a si ko nan tidai suak tertu ding cu Pathian a si. Lungpi ihsin tidai suakter dingah Pathian lang loin anmah an lang, a tuahtu ding tak Pathian kha a hmanrua a simi anmah in an phen.

Zumtu pawl hi Pathian in a loram sung hanṭuantu dingah hmanrua ih a hmanmi kan si ti hi theih hngilh lo a ṭul. Hmanrua hi a thupi tuk ko nan a hmangtu tello cun a thupinak in sullam a nei lo. Zumtu pawl hmangin Pathian in thil ropi taktak a tuah ṭheu, cui caan ah kan minung sinak a suak ṭheu ih in hmangtu siloin kanmah sawn kan langpang ṭheu. Kanmah fehtlang in Pathian kutcak a langmi kan rel tikah Pathian sunlawinak hrangah maw kanmai sunlawinak hrangah kan rel timi hi kan lungput dan thuhla ah a thupi zet. Daniel nunnak kan zoh tikah Pathian in mang le langnak pawl simfeng theinak a pek thu kan hmu thei (Dan.1:17). Asinan Daniel cu siangpahrang Nebuchadnezzar ih mang a let ding tikah amai hmin lang ter loin Pathian hmin a lang ter sawn; “Sikhalsehla vancung ah, mangbangza thil a simfiang theitu Pathian a um” tiah a ti (Dan.2:28).

5.    Thei cingin Pathian duh lo zawng tuah bet hrim (Mip.20:11)

Moses in Pathian fial vekih a tuah lo ih lungpi kha a vuak tikah vei khat men siloin vei hnih rori a vuak ti kan tarlang zo. Himi in a fiangtermi cu Moses in hi thil a tuah tikah a tuah pang a silo, a tuah hrimhrim, thei cing keukeu ih a tuahmi a si.

Leitlun ah zohman mi fakim kan um lo, asinan mi fakim lo kan sinak hi sual khuh mawinak ih hman ding asi lo. Thil kan tuah tikah Pathian cun kan tuahmi lawng a zoh dah lo, ziangmi lungput thawn kan tuah timi a zoh tel ringring. A caancaan ahcun kan tuahmi hi ziang a si, Pathian huat zawng a si le si lo hman kan theih lo caan a um. kan theih lo ruang le kan theih sual ruangih kan tuahsual mi ah Pathian cun ngaithiam theilo mi a nei lo, amah khengbet tu pawl hman “Ka Pa, annih hi ngai thiam aw, ziang kan tuah ti an thei lo” tiih thlacam saktu a si. Asinan zumtu nunnak kan zoh tikah hihi cu Pathian duh lo zawng a si ti thei cing keukeu khalih kan tuah hrimmi hi a um ṭheu. Kan tuah sual mi parih ngaithiam dil hi cu minung sinak khalah thil awm zet a si, ngaithiam awk khal kan harsat tuk lo ṭheu, asinan tuah hrimmi parih ngaithiam dil awk hi cu ngaithiam awk hartak a si. Pathian duh lo zawng a si ti thei cing keukeu khalih tuah thotho Pathian in a ngaithiam lo zia Daanpeksalnak sungah kan hmu thei: ‘Tuih sun ah hivek siatcam thukamnak thei tahrat in mah ih thulungkhen neih ruangah, “ka duh bangin ka feh dingih ka tlaung ko ding” tiih a zumtu nan um lonak dingah fel tein ruat uh….cubangtuk milai cu BAWIPA in a ngaithiam hrimhrim lo ding’ (Daan.29:19-20).

6.    Pathian a zum kim lo (Mip.20:12)

Pathian in “Ka thianhlimnak nan zum kim lo” a timi hi Baibal lehlin ṭhenkhat ah cun “In zum lo ruangah” tiin le “In rinsan lo ruangah” ti tla in a um. Ziang a va si khal le tui hlanah Moses in Pathian zumnak le rinsannak thawn nasa takin Israel pawl an rak fehpi rero ih Pathian khal in a ṭan le a lawm zetmi a si. Asinan hi ṭum ahcun Pathian lung a tong lo a si ko. Pathian in fial vekin a tuah lo tikah zumnak ih kekar lole Pathian rinsannak ah a tla sam a si bik.

Zumtu kan nunnak kan zoh tikah ziang tik caan ah ha Pathian thu kan rak pial san ṭheu kan ti ahcun zumnak ih nun le Pathian rinsannak taktak kan neih lo caan ah a si ṭheu. Pathian ih thilti theinak kan thei ih rinsan tlak a si zia khal kan thei ko, asinan vei tamtak cu a thu lo vekin kan rak cang leh ṭheu, ziangah tile Amah kan rinsan ngaingai lo ruangah a si. Moses khal a ṭongkam ih thusimnak ihsin tidai suak mai dingmi khal a kianghrol thawn a vuak kherkher tikah Pathian rinsannak a hlawhsamnak a lang.

7.    Pathian a upat lo (Mip.20:12)

A tlun ih kan sim zo bangin Moses le Aaron in Pathian hmel an phen ih anmai hmel an lang ter. ‘KAN’ timi ṭongkam an hman tikah anmah kha sang takah an ret aw a si ti a lang fiang. Rundamnak, Sunlawinak le upatnak le huham cahnak cu kan Pathian ta a si (Thup.7:12; 19:1). Upat timi in thil tampi a fun tel, hmurka ih upat pek, cangvaihnak ih upat pek le an thuthlunnak ih upatnak langter khal a um. Himi ṭum ah hin Moses in a hmuka khalin Pathian a upat lo ih a thu thlunnak khalin  upatnak a pe lo.

Baibal in upat dingih in fial mi lakah nu le pa upat hi a tel. Nu le pa upat kan ti tikah hmurka lawngih ka nu ka pa ka lo upat ti men a si lo. An hmaika ih kan um dan ah le an thu kan thlun le thlun lonak ah kan upat le upat lo a lang sawn. Kan upatnak a langnak bik cu an thu vekih kan umnak ahhin a si bik. Biakinn ah Pathian kan thangṭhat, a ṭhatzia kan sim kan phuang, kan hmurka in Bawipa, Bawipa kan ti relo ih a thu kan thlun leh si lo ahcun Pathian upat kan si lo. Jesuh in Farasi pawl le Daanthiam pawl kha “Himi pawl in an kaa lawngin in upat ih an thinlung ngaingai cun in hlat zet a si” a ti bangin tui lai zumtu khal kan si ve pang ding a phan um. Kaa lawngih Pathian upat tu siloin a thu thlunnak ih upat tu hi Bawipa duhmi a si. Ziangdang hnak hmanin a thu thlun hi Pathian in a ngai thupi hlei ce.

Moses ih nun pumhlum kan zoh tikah a ṭhatnak, a tlinnak pawl zohṭhim ding tampi kan nei. Cumi rualin an cang fuhlonak khal hi kan ralrin thiamnak dingah kan ṭheih a ṭul(1Kor.10:11). Poi tham loih kan ruahmi thil khal kan hrangah thil poitak thlen tertu an si thei. Kan Pathian in kan nunnak hi in hmu fiang, mihmai ih kan lang dan men ah Pathian a ṭhum aw lo, kanmai bulpak nun muril rori in zohhliahtu a si. Mi hmai ah Pathian mi zet, mawi hnai takih kan lang laiah Pathian duh lo zawng nasa tak rak tuahtu kan si ziar thei. Kan nunnak rori ah amah ṭinzannak thawn Pathian upat tu kan si ding hi Moses nunnak in in zirh thar hramseh.


Ca laknak hram

Hlychho, John Dr. Solving Bible Difficulties Vol (1)