1.
Moses ih au aw: Midang Lainatnak Au Aw
Vei
khat ah Moses cu tlang parah ni 40 sung a um ih Pathian in thukham 10 a pek. Tik cu a rei tikah Israel pawl vu
Aaron hnenah an ra ih “ Izip ram ihisn in hruaisuaktu hi milaipa Moses cu ziang
a cang ti kan thei lo; curuangah in hruaitu dingah khawziang in tuah sak aw”
tiah an dil. Aaron cun an sui hlawn thil pawl rak keng dingina fial haiih cu
tin caw faate lem cu a tuahsak hai. Israel mipi pawl cu an lungawi tukih
thawinak an tuah ih an nuam aw, zoh mawilo tiangin an um. Cutikah Pathian in
Moses cu zam rang ih vum ṭum dingah a fial. Hi bangtuk thil a thlen tikah
Pathian cu a thin a heng tuk ih Moses hnenah “ka siatsuah hluh hai ding, a kham
i tum hlah aw” tiah a ti. Izip ram ihsin a hruaisuahmi pawlin sui caw lem tuah
in an phatsan a hmuh tikah Pathian thinhengnak a sosang nasa. Cu tikah Moses
Ziang a tuah? Pathian zangfah a dil ih “Maw Bawipa, cahnak le huham thawn Ezipt ram ihsin na
luattermi na minung pawlih parah ziangah so na thin a heng ding? ‘Israel mi
pawl tlang parih thihter duh le siatsuah thluh duh ah an Pathian in Ezipt ram
ihsin a suakter a si,’ tiah Ezipt mi pawl in an ti lo ding maw? Na thinhengnak
cu daiter awla na thin cu ṭhum hram aw; cubangtuk ih siatsuahnak cu na minung
pawlih parah thlengter hram hlah aw” tiah a ti(Suah.32:11-12). Cui Moses ih
dilnak ih ruangah Pathan cu a thinlung a ṭhum sal ih a simciami siatsuahnak cua
mi pawl parah thleng ter loin a um.
Pathian in a thinlung ṭhum khop ih a
ngai poimawh mi thlacamnak hi ziang vek thlacamnak a si kan ti ah cun midang
zawnruahnak thlacamnak a si. Israel pawl in milem biak in Pathian an phatsan ih
Pathian in siahsuah a tum thu kha Moses in a theih tikah ‘si ko seh, an sual a
sisi, cawhkuannak ṭong tlak an si’ tiah a ti men lo. A hruaimi pawl hlohral
ding hi a siang lo. Israel pawl cun Pathian in kan parah ziang tuah a tum ti
hman an thei lo, Moses in an hrang ih Pathian zangfahnak a dil le dil lo khal
an thei cuang lo. Asinan an parih siatnak a thleng dingmi ihsin an luat,
ziangahtile an hlohral ding sianglotu Moses ih dilnak ruangah a si. Moses in
ziang tluk in Israel pawl alainat ih an hlohral ding a sian lo tiah cun Pathian
hnenah hi tin a ti; “an sualnak ngaidam hram aw. Na ngaidam lo ding hnakin na
minung pawl an hmin na khumnak cabu ihisn ka hmin kha phiat sawn hram aw”a ti.
Pathian in Moses ih lungput a hmuh tikah a dilnak a theih sak. Jesh khal in
amah khentu pawl hrangah “Ka Pa an sualnak ngaidam hai aw, ziang kan tuah ti an
thei lo” tiih a dil sak vek a si.
Tui sun ih zumtu pawl in kan theih
dingmi cu kan kiang kan kap ah Pathian ṭih zah lo taktak mi tampi an um. Cuang
pawl cun kan parah ziang a thleng ding timi hman an thei lo. Asinan theihsaktu
kan mah zumtu pawl hi an hrang thlaza camsaktu ding kan si. An hrang thlaza kan
camsaknak in Pathian ih thinlung a ṭhum thei. Kan thlacamnak ih ruangah an
parih thleng dingmi siatnak hi Pathian in theng tesal loin a um thei. Tui sun
ah Pathian a thei hrih lo tu le amah a phatsan tu pawl lainatnak lungthin hi
kan nei taktak maw? Kan nei taktak a si ahcun an hrang thlacam sak hi bang thei
kan si lo. Cui bang tuk lainatnak lungthin thawi’ thlacamnak hi Pathian lung ṭongtu
a si.
2.
Nineveh Mi Pawl
Au Aw : Nun Kek Kuai Au Aw
Nineveh khua hi Thukamhlun sungah voi 17
a langih kan theih larnak bik cu Jonah ih thuanthu ah a si. Ninehveh khua hi
Asshur ih dinmi khuapi a siih Tigris tiva ih nisuahnak lamah a um. ‘A nasa
zetmi khuapi’ (Jonah.3:2) timi hi ‘Pathian hrangih a thupi zetmi’ tikhal in
sullam a nei thei. Hi khaupi sungih cengmi pawl hi zentail an siih nga pathian Dagon a bia mi an si.
Baibal sungah ziangvek ciah in an sual timi a lang lo nan Pathian in Jonah a
fialnak ṭongkam ihsin misual, mi ṭha lo an zia kan thei thei (Jonah.1:2). Pathian
in Jonah hi khua ah feh ih an sualnak le ṭhatlonak pawl le an sualnak ruangah siatnak an parih a thlen ding thu pawl phuang dingah a fial. Jonah cu hi
khu a athlen tikah Pathian ih fial vekin “Ni sawmli hnuah Nineveh khuapi hi a
cem ding” tiah a au. Hi a aumi hi Hebru ca ahcun ṭong fang panga lawng a si.
Cun ṭongfang panga te cun nasa takin hna a ṭuan ih Nineveh pawl cun Pathian an
zum. Pathian an zum lawng siloin ziang an tuah tile a tum bik ihsin a fate bik
tiang buri hni puan an hrih ih rawl ei lo le tidai khal in lo in Pathian an ko,
sualsirnak/sualrimnak lang ternak a si (1 Siang.21:27; Joel 1:13-14). Pathian
an zumih sualrinnak thawn thinlung thawn thilsual tuah le siatnak tlansan
dingih Pathian lam hoi ih an au tikah Pathian cu daite’n a um thei nawn lo.
Nineveh khuapi siatsuah a tummi cu a thin a sup sal ih siatsuah sal loin a um.
Hi Nineveh mipawl nunnak ihsin fiang
takinkan hmuh theimi cu sualsirnak/sualrinmak hi Pathian thinlung tongtu a si. Nineveh
khuami pawl in an thilsual tuahmi hi ‘a va poi ve’ an ti satliah loih tlansan,
bansan rori dingin sansa takin Pathian an ko. Pathian cu a thin a sau ih ziang
vekih kan sual hmanah thinlung kekkuai ih a lam kan hoi sal ahcun ngaidam
theitu Pathian a si. Jesuh Khrih thisen zarih sual ngaidamnak kan co lam kha
rel duhmi si loin zumtu pawl kan nunnak ah thil ṭha lo tlansan ih Pathian lam kan
hoi a thupit zia rel duhnak a si. 2
San.7:14
Ka hmin in kawhmi ka minung pawl in ka hnenah lungsiir in thla an cam ih
ka mithmai an hawl ih an thil ṭha lo
tuahnak ihsin an kirsal a si ahcun van in an thlacamnak ka thei ding ih an
sualnak ka ngaithiam ding ih an ram cu ka damter ding. Mi
tampi cu ‘Bawipa i ngai thiam aw’ kan tiih thil ṭha lo kan tuahmi tlansan kan
tum cuang lo. Cu vekih thlacam cu Pathian lung tong zawng a si lo. Curuangah mi
pakhatkhat in thil ṭha lo a tuah tikah a tuahmi sual kha a picang maw a te nau
ti lam hnakin a tuahtu in poi tinak nei in Pathian lam ah a hoi kir sal maw timi
a thu pi.
3.
Hezekiah : Bawipai Hrang Nun Hlannak Au Aw
Hezekiah Judah siangpahrang a si ih
milem biaknak pawl hmuahhmuah thianfai ṭheh in Pathian nung betu a
si. Voikhat cu besia zetin a dam lo ih profet Isaiah hmangin hi a natnak ihsin
dam nawnloin a thih ding thu Pathian in a theih ter. Cu tikah Hezekiah cu
Pathian hnenah:
Maw Bawipa,
ka damsung hmuahhmuah ah
nangmah rinsan in le rintlakzet in ka lo rian zo ih tuah ding i duhsak mi
lawnglawng tuahsuak ka tum ringring cu ciing hram aw,” tiin
thla a cam ih a ṭap ciamco (Isai.38:3). Hezekiah ih thlacamnak hi kan zoh tikah
rinum takih bawipa a rak rian nak kha a rel lang men a si loih a duh mi sawn a
mah rian peh vivo in Bawipai’ hrang lawngih nun a duhnak thu a thlennak a si
(Isai.38:16). Pathian khalin amai hrang lawng roriih nung duhtui thlacamnak cu
ngai liam men loin kum 15 rori a nunnak a bawt sau sak, cumilang ter nak ah
phenthlam cu dunglam ah kal hra a kir ter.
Zumtu kan nunnak hi cek aw cio sehla zo
hangah kan nung? Ziang hrangah kan nung? Ziang hrangah kan tikcu kan hmang
tambik? Ziang hrangah kan sumpai kan hmang tambik. Bawipa cun amai hrang ih
nung dingah in duh a si. Amai hrang hrangih kan nunkanhman ding a duh zia hi
Hezekiah thlacam a sannak ihsin kan hmu thei. Kan suah ihisn tui sun ni tiang
kan nunnak hlir kir sal sehla kan nun kan hman danah kan duh thu a sam ko maw?
Kan duh thu sam rori vekih Bawipai hrang nung thei hi cu kan mal vio men thei.
Asinan Bawipai’ hrangin nun hmang lo hulhual kan si ding hi cu a phan um nasa.
A nunnak in petu Jesuh in a hrangih kan nun kan hman ding hi a duh ve a si. Bawipa
nang mai hrangah nun ka duh timi hi Bawipai lung tong thlacamnak a si.
Pathian hi a tumtah mi ah a thinlung a
thleng dah lo. Asinan midang nun lainatnak taktak, lungsirnak taktak le amai
hrang lawngih nun duhnak thawn thlacamnak ahcun a tuah dingmi pawl tuah sal
loin a thinlung a ṭhum/sul sanak thu kan hmu thei. Bawipai lungtong nun neitu
kan si theinak dingah Pathian thluasuah nan parah thleng hramseh.
Cabu siarmipawl:
1.
Mcquade,Pamela L. The Complete People & Places of
The Bible
2.
Wiersbe, Warreb W. The Wiersbe Bible Commentary
3.
MacDonald, William. Believer’s Bible Commentary
No comments:
Post a Comment