Van ah Ziangvek Kan Si Ding?

      Vanram thuhla hi Baibal ah hmuh ding a tam rualin ai hal ding khal a um ve. Mihrek khatin kan ai hal ṭheumi pawl cu : Vanah khat le khat kan thei aw lai pei maw? Van ah thuamhnaw kan hruh ding maw lole Adam le Eve vekin kan si ding? Van ah teh hmindang kan nei pei maw lole lei ih kan hmin thotho a si ding?, timi pawl tla an si. Hiang thusuhnak pawl hi thosal Jesuh ah thulehnak (answer) a kim ṭheh.

1. Van ah thuamhnaw kan hruh pei maw?

          Van ah thuamhnaw kan hruh pei maw ti ruahnak suak tertu bik cu Pathian in Adam le Eve a sersiam tikah lawngfang kheh ih um an si ruangah a si. Van ah cun sual a um nawn lo dingih tisa caak hiarnak khal a um nawn lo ding tikah thuamhnaw kan hruh lo khal le thil si dan pangai vek a si men ding tiah ruahnak a um. Asinan cumi cu a dik rori tiih nemhngetnak ding Baibal ah a um lo.

          Baibal kan zoh tikah van ahhin lawngfang kheh in kan um ding hnakin thuamhnaw kan hruh ding zum a um. Thawhsalnak ahcun vancungmi bang tuk kan si ding thu Matt.22:30 ah Jesuh ih simmi kan hmu thei. Jesuh in hi thu a sim tikah nupi pasal a um nawn lo ding thu simnak ah vancungmi vek kan si ding tiih a sim duhsan bik a cu a si. Hmansehla tuiṭum ah cumi lawng si lo in hnuamhnaw hruh lam khalah vancungmi vek kan si ding thu ah lak luh phah ka duh. Jesuh thawhsalnak ih vancungmi rung lang kha hni puan a hruh thu kan hmu thei (Matt.28:3), vancungmi vek kan si ding ruangah thuamhnaw kan hruh ve a zum um.

          Thup.4:4 kan siar a si le bawi tohkham ih a tomi minug 24000 pawl in puanvar an sin thu kan hmu thei. Cun Thup.3:5 khalah puanvar a sinmipawl cu nunnak cabu ihsin anhmin phiat a silo ding thu kan hmu thei. Thuphuan sung thotho ih kanhmuh theimi cu 7:9,13 ah siar cawk lo miruunpi pawlin puan rang an hruk thu a lang. Himi in a langtermi cu thawhsal hnu khalah lawngfang kheh ih an um lo zia a langter.

          Anetnak ah thuamhnaw kan hruh ding thu a fiangtertu cu thihnak ihsin a thosalmi Jesuh hi a si. Jesuh kha Thuphuan ngantu Johan hnenih a rung lang tikah thuamhnaw a hruh thu kan hmu thei (Thup.1:13). Jesuh in thawhsal hnuah thuamhnaw a hruh zia kimcang siar na duh a si le (Thawhsal hnuah Jesuh lawngfang khehin a um maw?)

2. Vanram ah khat le khat kan thei aw lai pei maw?

          Vanram kan thlen tikah nupi pasal, nu le pa, u le nau, sungkhat le rualpi pawl theihawknak a um lai pei maw timi hi kan ruat ve ṭheu ko ding ka zum.  Hi thusuhnak hi a tawi zawngih kan sim asile ‘kan thei aw ding’ ti ding a si ko. Jesuh siar lo zohman vanram hung thleng kan um hrih lo nan van ah kan thei aw ko ding timi a fengnak pawl cu:

          Jesuh le a kiang ih khenmi pa: Luka 23:42-43 ah a kiangih an khenmi misual pakhat deuh in “Maw Jesuh, Siangpahrangih na rat tikah i hngilh hram hlah aw” tiah a ti. Jesuh in a hnenah “Tuisun ah keimah thawn Paradis ah na um ding” tiah a let. Misual pa in i hngilh hram hlah aw a timi kha Jesuh in a hngilh lo dingzia a langternak a si, kan ti thei. Paradis ah an thei aw lai ding tiknak a si.

          Jesuh le a dungthlun pawl: Matt.28:17 ah Jesuh a thawhsal hnuah dungthlun pawlin an hmu ih an biak. Jesuh a si ti kha an thei mai ti a fiang. A caan ahcun Jesuh an thiehhliah lo caan khal cu hmuh ding a um ko. Matt.28:9 khalah Mari le hnenah a runglangih an thei mai, a ke ah an va pom.

          Jesuh le Stefen: Stefen kha lungto ih an den tikah Pathian vorhlam ih fapa a din kha hmu (Tirh.7:56). Jesuh a si kha zohman ih sim ṭul loin a thei mai ti a fiang. Himi kan tarlangmi pawl hi Jesuh a thlawhsal hnuah Amah a si zia an theih zia langternak a siih cumi in theihawknak a um zia a lang ter.

          Hmel danglamnak tlangah: Veikhat cu Jesuh in Piter, Jeim le Johankha tlangparah a hruai ai ih an mah lawngin an um. Culai ah Jesuh hmuihmel a thlengaw ih dungthluntu pawl in Jesuh cu Moses le Elijah thawn thu an ruah wk rero lai kha an hmu. Dungthluntu pawlin Mosesle Elijah hi veikhat hman an hmu dah lo nan anmah an si zia fiang tak in an thei (Matt.17:3).

          Milian pa le Lazaras: Milian pakhat hi a thi ih Hell ah a tla, tlunlam a hun zoh tikah Abraham le Lazaras a hun hmu. Milain pa in Abraham a hmu dahlo nan Amah a si zia a thei ih a damlai ih a cabuai ihsin rawl ṭil fuan a eitu Lazaras khal fiang takin a thei lai (Luk.16:19-31).

          A tlun ih kan tarlang bangin vanram ah khat le khat theihawknak cu kan nei ding, hmansehla leilung ih kan pehtlaihawk (relationship) vek cu a si nawn lo ding. Kan unau sungkhat le rualoi ṭha an si ruangih ih duhdawt hleice, ngainat hleice a um nawn lo ding. Thleidan um nawn lo ding bangran te’n kan leng tlang ding (Mk.12:25).

3. Van ah hmin thar maw, lei ih kan hmin ka pu ding?

          Hi thu hi thu harsa zet a siih hmuh dan tla a bang aw lo zet. Baibal ah hin Pathian in hman thar a pekmi, an hmin a thlengmi an um (Abram-Abraham, Sarai-Sarah, Jakob-Israel…) ih an suah hlan ihsin an hmin ding a simcia mi khal an um (Baptist tu Johan, Isaak, Solomon…). Curuangah Pathian ih hmin pekmi/ thleng sakmi le minung ih hmin sakmi khal a um tinak a si. Asile hi kan lei hmin hi van ah the kan hmin thotho ding a si pei maw tihi hnakdohtu cu si. Baibal ih hmin thar timi kan hmuh theimi Baibal cang pawl cu: Isai.62:2,4; 65:15, Thup.2:17; 3:12). Isaiah sungih hmin thar thu an hmuhmi pawl hi vanih kan hmin thuhla thawn cu a pehpar aw lo in a lang. Asan cu Isai.62 hi cu Jerusalem thu a si ih a hmailam thu Pathian in a simcianak siin a langih Isai.65 khal hi Vanram, kumkhaw ram thu a relnak siin a lang lo, ziangahtile Isai.65:20 ah thihnak thu a lang lai (The Wiersbe Bible Commentary).  

          Thukamthar ih ‘hmin thar’ timi a langnak Thuphuan 2:17 hi a si bikih 3:12 hi cu Jesuh ih hmin thar sawn a si thu a fiang. Thup.2:17 hi Baibal dangdang ih a lang dan hun tarlang sehla:

…lungvar, le cui lungto ih hmin thar nganmi a cotu siar lo zo hmanih theihlo mi cu ka pe ding a si. (Chin King James)

Lungvar ka pe dingih, cuih lung parihhmin thar nganmi cu a cotu siarlo zohman in an thei lo. (Chin Standart Version)

Cuih tlunah lung raang pakhat fingfing in ka pe ding ih cuih lung raang parah cun a cotu lawngih theihmi an hmin thar ngan in a um fingfing ding,” tiah a ti. (Hre Kio letmi Falam Baibal)

( hi tawkih “an” timi hi a mirang ah cun a tello a bang nan…I will also give each of them a white stone on which is written a new name that no one knows except the one who receives it). Hi tawk ih a lang dan ah cun zumtupawl ihhmin thar maw Khrih ih hmin thar ti a fiang lo. Hmansehla Baibal cang dang kan zoh asile Khrih hmin thar sawn ngan a si sawn in a lang (Thup.3:12; 14:1). Kimdeuh ih siar duh hrangah (https://www.gotquestions.org/white-stone-new-name.html). Ziangkha lole hi thu hi thu harsa a si vekin Baibal cang dangihkan hmuh theimi pawl zoh vivo sehla.

a) Matt.17:3 ah khan Jesuh rualin Moses le Elijah an rung langih an hmai hmin te’n ngan a si.

b) Luk.16:19 ah Milian pa in Abraham kha a hmin in a ko lai.

c) Matt.8:11 Fiangtein ka lo sim: nisuahnak le nitlaknak ihsin mi tampi an ra ding ih vancung Uknak rawl einak puai ah Abraham le Isaak le Jakob thawn an to tlang ding. (Hi pathum tarlangmi ahcun an lei hmin rori ih kawh an si lai.)

d) Thup.13:8 ..a sinain leilung seem hlan ihsin nunnak cabu sungih hmin khum ciami pawl cun an bia lo ding;.. (Leilung sem hlan ihsin hmin ngan cia a si ahcun kanlei hmin a si ding a zum um.)

e) Thup.21:12,14 …. Cuih kotka ahcun Israel miphun hleihnih ih hmin an ngan…. Khawpi kulhnak phar cu inn-hramṭohnak lungto hleihnih parih phunmi a si; …..cuih lungto parah cun Tuufa ih tirhthlah hleihnih pawlih hmin an ngan.

f) Thup.22:16 ah Johan hnenah "Keimah Jesuh in" tiah a ti aw lai. Leiih a hmin a sal aw lai ti kan hmu thei.

           Eternal Perspective Ministries ih founder le director a simi Randy Alcorn in vanram khal ah lei ih kan hmin thotho kan put ding thu hi tiin a ngan: “Pathian fate pawl ih hmin cu tuufa nunnak cabu sungah ngan khum in a um. Cui hmin pawl cu kan lei hmin ih ngan a si ka zum. Adam in ramsa pawl hmin a sakmi khal Pathian in a pompi vekin Pathian  nu le pa ih hmin an sakmi, an lei hmin in mi a ko hai. Vanram khalah Abraham, Isaak le Jakob tiin a ko hai. Tirhthlah pawl le Israel ih fa 12 pawl ih hmin khal khawpi kawt ka ah le lungto pahnih (foundation) ah ngan a si. Hi kan lei hmin tlunah hmin thar kan co bet ding (Isai.62:2; 65:15;Thup.2:17). Hi hmin thar in a hluntu kha a ral/hlo ter cuang lo” tiah a ti.

 (https://www.epm.org/blog/2017/Aug/4/maintain-identities-heaven)

 

            A tlun ih kan sim zo bangin thu harsa zet, fiang fukfi thrihlomi thil a si ih ruangah himi a dik bik tiih ti ngam ding thil khal a si hrih lo. Randy Alcorn ih simmi hi ṭhumawknak ah a hahdam thlak bikin ka thei. Van ah hmin thar kan ca a si khal le a hlun a hlo verver ding tiknak a si cuang lo. Minung ruahnak ahcun kan lei hmin thotho kan put ding a si ahcun hminbang aw le a tam, uanthuannak hmin le a um tiah ka ti men thei. a kha vek ruangah vanah cun buainak tham a si zik lo, leimi kan sinak hnakih ropi sawn kan si thleng ding, tu ih kan theihnak hnakih sang sawn theihnak kan nei ding. Cun porhawknak hmin kan timi pawl khal vanah huat um an si cuang lo ding, hmin hnakih sual sawn a minung hman Pathian in in cohlang si maw ti. Thuphuan sungah Jesuhih hminthar a nei nan a lei hmin "Jesuh" timi a hloh cuang lo vakin van ih hmin thar kanneih hman ah lei ihkanhmin hi a hlo cuang lo ding timi timi hi kan thu netnak si sehla. Paul ih tiih a rak ti bangin,

 

1 Kor.13:12

Atuih thil kan hmuh daan cu thlalang sungah fiang lem loih

a thlam kan hmuh vek khi a si;

sikhalsehla cutikah cun hmaitontein kan hmu ding.

Atuih thil ka theihmi cu a kim lo;

a sinain cutikah cun kim zetin ka thei ding.

Pathian ih i theihnak a kimzet bangin ka theihnak khal a kimzet ve leh ding.

          Ziangvek cekci kan si ding timi cu van kan thlen tik lawngah felfai takin kan thei ding.