Jesuh Khrih….a ra lo

          Baibal sungah Jesuh a ratnak san hi hmuh ding le rel ding tampi a um. Tui ṭum ahcun a rat san a si lo mi pawl sawn hmangin thazang kan la tlang ding.

1. Daan le Profet pawl simmi siatsuah dingah a ra lo. (Matt.5:17)

“Moses Daan pawl le profet pawlih thuzirhmi siatsuah dingah a ra, tiah i ruat hlah uh. Cupawl siatsuah dingah ka ra lo, an zirhmi pawl kimter dingah ka ra sawn a si.

           Hi thu tlangpar thu zirhnak ih kan hmuh theimi a siih Jesu’i thuzirh hmaisa bik pawl a si. Hi thu ah Jesuh in Dan thlun a zirh maw? siatsuah dingah ka ra lo…kim ter dingah ka ra a ti tikah ziang a sim duh? A famkim ter dan ziang vekin a si? Mi ṭhen khat tin daan hrimhrim hi a ṭha lo ah kan ruat ṭheu ih cumi cu ruahnak dik lo a si (Rom.7:7). Daan hi Pathian ih pekmi a si ih Pathian in a mi pawl hnenah a ṭha lomi hi a pe dah lo. Hi thu thawn pehpar ih a hmaisa ih sim ka duhmi cu: hi san laiah Moses ih daan uar ih thluntu le zirhtu pawl hi Farasi pawl le Sadusi pawl an si. Daan thlun lam ahcun a nih pawl tluk ding hi thil har tak a si. Hman sehla Moses daan hi lenglam lawngin an thlun ih sunglam in an thlun cuang lo. A langtlang lawngih lang mawi, fel an si. Lenglam in an fel ih sunglamah uanthuannak nei pawl an si. Duhamlo dingin an zirh nan an sunglam nun ah tangka duh tuk pawl an si (Luk.16:14). Jesuh hi Sabath ni khal ah mi a ti dam ih a dungthlun pawl tla in sangvut an zut tiah Farasi pawl an thin heng ngaingai. Cutikah Jesuh cu daan thluntu si loin

siatsuahtu an an ruat. Asinan an mah sawn hi an buartu cu an si sawn.

-         Pathian thu diktak hnak in pupa zirhnak an uar (Matt.15:1-9)

-         An duh zawngih daan merhtu pawl an si (Matt.19:3-8)

-         Curuangah Jesuh in mi depde pawl tiah a ko hai (Matt.23)

          Jesuh in “daan le Profet pawl ih thuzirhmi siatsuah dingah ka ra lo” a ti tikah daan thuhla ah Farasi pawl thawn bangran aw ih ruah ding cu a si lo. Farasi pawl cu lenglam ih dan thluntu an si ih Jesuh cu famkim tertu a si. Daan a famkim terdan hi a hnuailam vekin zoh sehla.

-         Daan cun nun dan ding mi a sim ih Jesuh cun nunnak a pe.

-         Daan cun ṭha dingin mi a fial ih ṭha dinginmi a bawm thei lo, Jesuh cun ṭha theinak nun in pe (Fil.1:11).

-         Dan cun ran thisen ih thawinak a hmang, Jesuh cun amai thiseh a hlan.

-         Dan ahcun thawinak ah raitluan mi ran an hmang Jesuh cu kan hrang raitluan tuufa a si.

-         Dan ahcun kum tinten thawinak pek a ṭul ih Jesuh cun voi khat ah kumkhua daih in riathawinak a tuah.

-         Profet pawl ih an phuanmi pawl hmuahhmuah a kim ter ṭheh.

-         Daan a buartu pawl hrem an si ih Jesuh cu sual a nei lo nan kan sual man in tuar sak.

Jesuh hi famkim tertu a sinak hi hmun tampi ah hmuh ding a um. Phun dangih kan sim a sile Thukam hlun hi a thlam a siih Thukam thar hi a famkimnak a si. Thukam hlun in Jesuh ih thlam tampi a langter ih Thukam thar ah a takin ti famkim a si. A famkimnak cu Jesuh a asi.

Cutin a si ruangah zohman in in le ei thu-ah siseh, ulh ding nithiang thu le thlathar puai thu-ah le Sabbath thu-ah siseh, daan lo tuahsak hlah haiseh. Cubangtuk thlun ding le thlun lo ding timi pawl cu a rathleng leh dingmi ih thlam lawng an si. A taktak cu Khrih lawng a si. (Kol.2:16-17)

“Moses ih Daan le profet ih canganmi pawl cu baptisma petu Johan san tiang hrang lawngah a si. Luk.16:16

Curuangah rinnak thawngin Pathian hmaiih thiamcotermi kan si leh-nak dingah, Daan cu Khrih a rat hlan sung in khortu a si. Gal.3:24

Zumtu pawl hrangah daan thlun hi a ṭul lai maw? ti hi thusuhnak thupi zet a si ruangah malta sim lang phah sehla. Paul khalin daan thuhla tamzet a rel, “daan hnuaiah kan um lo” a ti tikah daan lo vekin kan um a tinak a si hrimhrim lo. Zumtu pawl hi daan hnuaiah kan um nawn lo timi hi a dik, asinan daan lo vekin kan sual ding ti lam a si cuang lo. Daan hnuai ih um timi cu daan a um ruangih thlun, ṭhat suah hi a si. Daan hnuaiah kan um lo timi cu daan a um lo khalah kan sual cuang lo ti a rak si sawn, daan hi kan thlun si loin kan nun dan hi dan thawn a kalh aw lo sawn. Ṭhimnak ah tlawng pakhat ah ‘tlawnginn ah kuak fawp lo ding’ timi daan a um ih kuakfawp pawl cun daan a um ruangah fawp lo te’n an um.Kuak fawp lo hrangah cun khai dan kha thlun a ṭul hran lo, an nundan kel a si sawn.

2. Leitlun thuṭhen dingah a ra lo (Johan 3:17)

Ziangah tile leilung tlunah Pathian in a Fapa a run thlah tikah leilung thuṭhentu dingah a thlah lo, leilung runtu dingah a thlah a si.

          Hi Baibal cang “..leilung thuṭhen dingah..” timi hi “..leilung thiam lo co ter, mawh thluk dingah...” tiih a umnak khal a um. Hi thu hi kan hrangah ziang tlukin a sung lawi. Kan mah cu mi sual, thiamlo co tlak, Pathian sunlawinak khal co ban nawnlo kan si. Kan sual mawh zia hi Pathian in fiang takin in thei ih kan mah thiam lo co ter dingah a fapa run thlah khal sehla thil awm tak a si ko nan thiamlo in co ter dingah a Fapa a run thlawh lo hi a va mak lawm mam ve. Pathian in kan palhnak a hmu ṭhen nan kan palhnak ih ruangah thiam lo in coh lo. Asinan thiam lo co termi an um, zopal an si kan ti le Jesuh a zumlo tu pawl an si. Sual ruangih thiam lo coter si loin zumlo ruangih thiam lo co ter sawn a si.

          Kan sual le kan palhnak pawl hi minung kan mawh thluk aw, sualnak rap thlak taktak a tuahtu pawl hi na tak ih an hrem khal le a awm kan ti. Asinan Pathian ih in duhdawtnak hi cu a thuk in a mak tuk lawm mam. Thiamnak a nei lo mi rori in mawh thluk lo ih a zum lo tu sawn thiamlo coter an si riangri. Kan hrangah Jesuh a ra, kan sual mawh thluk dingah si lo in sual man thihnak ihsin kan luat theinak ding ah a si. Curuangah ziang tluk in nan mawh, na palh, na sual tiah Pathian a buai lo, ziang vek na si khalah lo mawhthluk dingah a fapa a run thlah lo, a run thahmi na zumlo asile mawhnak cu nan parah thluk in a um sawn. Lei tlun thuṭhennak hmun lam na  hoi ahcun nan sual mawh an lo phurh ternak nah mu dingih Jesuh lam na hoi a si le Amah in na sual mawh a lo phurhsak kha na hmu ding.

3. Remnak tuahtu ah a ra lo (Matt.10:34)

“Leilung tlunah remnak thlentertu ah a ra tiah i ruat hlah uh. Remnak tuahtu ah ka ra lo, ralnam kengin ka ra sawn a si.

          Isai.9:6 le 11:9 ih a rak sim cia dan ahcun Jesuh cu ‘Remnak Siangpahrang’ tiah kawh a si ding thu a lang, cun Amah khal in tlang par thuzirhnak ah “remnak a tuahtu cu mi thluasuak an si” a ti fawn ziang ruangah a tu ah ‘remnak tuahtu ah ka ra lo’ a ti thiam? Jesuh hi lei le van remnak palai a si thu hi kan rel uar zet fawn. Hi bungcang ahcun Jesuh hi mi hawi zawng lo a bang. Thil ummi pakhat cu minung le minung kar lakih remnak tuah hmaisa ding hnak in minung le Pathian karlak ih remnak um ding kha a hupi hmaisa sawn. Jesuh in a sim duh mi cu: Thu dik le thu diklo an um tlang thei lo, tidai le meisa an um tlang thei lo, khawvang le khawthim an um tlang thei lo vekin Jesuh cu thutak, tleunak le daihnak petu a si ih thim sungih a um duhtu, thuphan a ngaina tu pawl thawn an um tlang thei lo. Satan uknak sungih a ummipawl in Pathian uknak sungih a ummi pawl hi ziangtik lai khalah an do ringring,an um tlang thei lo, an ṭhen ṭhek aw.

Leilung ih ta si uh cila leilung hin ka ta tiah a lo duhzet hai ding. Sikhalsehla leilung ihsin ka lo hriil zo ih a ta nan si nawn lo; curuangah leilung in a lo huatnak cu a si. Johan 15:19

Jesuh le khawvel thil hi a kop aw thei lo, Jesuh a neitu khal khawvel thawn kop awk a theih lo. Khawvel thawn kop a theih lo kan ti tikah khawvelmi pawl kan hrial ding, kan kawm lo ding,an lakah kan um lo ding,an lak ihsin kan tlan ding tilam siloin zumtu kan si ahcun khawlvel tak ih um a theih lo ih khawvelmi thawn kekal tlang, hngawngkol baat tlang  khal a theih lo. A lam zin a dang aw verver tinak a si.

Nan hnenih ka rak nganmi ca sungah nupa sualnak tuah ih mi sualral pawl thawn kom aw hlah uh, tiah ka lo sim zo. ¹⁰Cuti ka lo ti hai tikah khawvel mi: mi sualral pawl, hamṭam pawl, rukru pawl le milem bia pawl kha kom hlah uh, ka ti duhmi a si lo. Annih pawl thawn kom awk lo ding ti a si ahcun hi leilung hi nan taansan lawlaw a ṭul ding a sisi! 1 Kor.5:9-10

          Zumtu kansi ahcun khawvel, tisa nak thawn um huahho, rem aw dingah in duhmi a si lo. Israel pawl Kanaan ramah Pathian in a hruai lut nan kanan mipawl vekin a um a sian lo vekin khawvel ah kan um nan khawvel thawn ciahpiah awk a theih lo. Phundang deuh in kan sim asile tisa, sualralnak le zumtu hi remawk ter a ngah lo, a um tlang thei lo ti tluk a si. Pual in Korin mipawl ca a kuat mi ih kanhmuh thei mi cu:

¹¹Zokhal zumtu ti aw sii ih nupa sualnak tuahtu pawl, hamṭam pawl, milem bia pawl, mi thangsiat duh pawl, zuri pawl le rukru pawl ka ti duhnak a si. Cubangtuk mi sualral pawl thawn cun rawl ei dingah a to hman to tlang hlah uh. 1 Kor. 5:9-11

4. Miding pawl ko dingah a ra lo (Matt.9:13)

Miding pawl ko dingah ka ra lo, misual pawl ko dingah ka ra a si,” tiah a ti.

          Jesuh in “mi ding pawl ko dingah ka ra lo” a ti tikah Pathian hmaiah mi ding an um ngaingai tinak a si lo. Mah le mah ding fel ih ruat aw, Farasi pawl vek kha a rel duhmi a si. An mah le mah kha ṭha, fek ih an ruah awk ruangah rundamtu ṭul khalin an thei aw lo ih Jesuh le a thuzrhmi khal ziang ah an siar lo. Himi ihsin kan zir theimi cu Jesuh thawn kan ton awk theinak dingah in donkham ṭheutu cu kan mah le kan mah ṭha le fek ih kan ruah awknak hi a si.

          Minung cun kan sual zia le ṭhat lo zia kan thei awk tikah kan puhrung aw ih Pathian khalin in dungtun dingah kan ruat. Asinan Jesuh ih duhmi sawn cu misual  si zia mah le mah a thei awtu pawl an si sawn. Sual tuk in na thei aw ih mi lakih lang khal nuam ti loin na um maw? Biakinn pan khal tlak lo in na thei aw maw? Cu vek pawl ko ding ah Jesuh a ra sawn. A ṭang sungah kan tlem, sual in a thei aw pawl a hnong dah lo.Ṭha le fel ih thei aw pawl hrangah a ra lo. Ṭha si lo, fel si lo in ṭha le fel ih thei awk hi a poi sawn. Luk.18:9-13 khalah fel emem ih thei aw ih thlacamtu Farasi hnak in mai sualzia thei aw in thlacamtu siahkhongpa kha Pathian in a cohlang sawn thu kan hmu thei. Pathian in kan sual ruangah in duhdawt a si lo kan sual cingin in duhdawt a si sawn.

5. Renmi si dingah a ra lo (Matt.20:28)

Milai Fapa cu renmi si loin mi riantu si dingah le mi tampi tlen dingah a nunnak pe dingin a ra a si,” tiah a ti.

          Jesuh in renmi si dingih ra a silo thu a relmi hi, Amah hi hnenum neitu si dingah a ra lo ih amah sawn kha hnenum ah ah a cang. Pual khal in cui a dinhmun cu fiang takin a rel (Fil.2:7-9). Lei tlun feh dan thawn cun a kalh aw nasa. Lei dan ah cun sinak sangsang hi an hnuai lam mi pawlin an rian, Jesuh cu lei le van tlun ih Bawi asinan renmi si dingah a ra lo, cucu Pa’i hna a ṭuan dan a si. Phun dang deuh ih kan sim asile nuam cen dingin a ra lo harnak lamsin a zawh.

          Jesuh ih nun cu renmi nun siloin riantu nun a si. Jesuh neitu kan si ahcun renmi nun siloin riantu nun hi kan neih dingmi a si. Riantu thinlung siloin saya thinlung kan nei a si ahcun Khrih keneh thluntu kan si lo tinak a si. Lei dan ih thlir ahcun mi riantu cu mi tenau kan ti ih mi ih renmi hi mi ropi kan ti. Van lam thlir dan ahcun mi riantu hi mi ropi an si sawn riangri. Zumtu kan mai lak khalah tenau zet ihkan ruahmi, ziang ihkan rel lemlo mi hi Van lam cun ropi an ti sawn mi an si thei.

Keimah ka si bik, tiin ruat aw hlah uh; hnaṭuan ṭukṭak tete ṭuan duhnak thinlung nei uh. * Ka fim a si tiah ruat aw hlah uh. Rom.12:16

          Jesuh ih rat san a si lo mi pawl hi zumtu in kan theih ding a thu pi zet. Jesuh ih siatsuah lo mi siatsuah tu kan si pang maw?A kawh lo mi pawl sawn kan uar sawn pang ding a phan um ih Zumtu ti aw si in khawlvel thil thawi rem aw thei tuk tla kan si ahcun a ṭih nung, Pathian hna ṭuantu pawlin riantu nun kan neih ve a ṭul. Hi thu pawl hmangin Pathian in na nunnak lo cawm hramseh.

Ca siarmi pawl

1.      Hre Kio Commentary series

2.      The Applied New Testament Commentary

3.      Apply The word Studay Bible (NKJV)

4.      KJV  Word Studay Bible

5.      The Preacher’s Outine & Sermon Bible