Tuesday, October 30, 2018

Cimih Theih Lo Baibal

 
        A. D 303 ah Rome siangpahrang Diocletion in Baibal cimih ter tumnak maksak, leitlun pumpi ih theih dah lo mi cu a tuah. Kut ih ngan mi Baibal an hmuh mi pohpoh cu siatral ter thluh a si ih, Bible sung thu ngan mi hmuh mi pohpoh khal ur kang heh a si. Ngankhumsin mi neitu mi thawng tampi le an sungkuapawl cu thah an si. Kum hnih sung rori cutivekin rapthlak zetin Bible cimit dingin ṭan an lak hnuah Baibal an urkangnak vaap ihsin nehnak ṭhuam sang zet an phun.
         Cui ṭhuam ah cun, "Extincto Nominee Christianorum ” (Extinct is the name of Christian) (“Cemral hi Khristian pawlih hmin cu a si ") tiih ngan a si. Asinan kum 20 hnuah, Bible cu cimih ter le thi fel zoih an ruah hnuah Rome siangpahrang Constantine in thudik reltu, diklo thei lo ah ruatin “Baibal ” cu siangpahrang tohkham ah a toter lehsal. Bible a duh thu a phuan tikah nazi 24 sungah bu 50 cu an thuhnak hmun ihsin an lasuak cio ih siangpahrang hnenah an run pe. Siangpahrang Diocletin in a Cimitter roriah a ruat aw nan a rak si lo lawlaw.

          Turkey ram ih Amerika Sizung ih um Amerikanmi midamlo pakhat cu Baibal an rak pe, cucu a Baibal neih a vei khatnak a si. Sizung ihsin a rualpi pawl hnenah a Bible cu a keng. Mosolman-pa (amah cu zirhtu saya a si) in a Bible cu a lawn ih a thlek thluh. Athlek mi cu kawthler ah a darhsarh ṭheh. Baibal neitu tlangval cun ziang hman ti lole ṭong lo ten a um men.

Ei cawp zuartu pakhat a ra ih, a dawr ih thil funnak dingah Bible cahnah phek tlek mi tete cu a sar ih, a hmang. Rei lote sungah cui khaw Pumpi ah Bible phek tlek mi tete cu a khat theh. A dawr ih thil leitu pawl in, dawrkilpa ca phek in pek ding teh na nei maw ti in an sut bet vivo. Ni reilote sungah Bible siar duh taktak tupawl hnenah Baibal pumpi cu zemsuah a si ta riai. Neta lamah cui khua ih thleng Baibal zuartupa cun mak a ti tuk lawmmam. Athlen leveten mi 100 in Bible le'i an duh thu an sim lohli ih, Bible zuartupa cun mak a ti tuk lawmmam.

Gregorio Rodriguez, Mexico-mi, Amerikan Bible Society hnuaiih Bible zuar hna
uantu in kha vek phun deuh thil cang mi a rel ve. Neuvo pein State ih khaw pakhat ah feh in nu pakhat hnenah Baibal a zorh. Thla li hnuah cui khua cu Rodriguez cun a tlawngsal ih, ramhuai bepawlih kawknak ruangah cu nu cun a Baibal cu a ṭih. Cutin a Baibal cu a thlek thluh ih, hnawm hlonnak bawm ah a hlon. Rodriguez in cuih thu a theih tikah thinna zetin a feh vivo. Tlangval pakhat a tong ih, cui tlangval cun Rodriguez hnenah caw thau le caw ṭawl pasarih, Faraw an ti mi pa pakhat in mang a neih mi thu ngannak cabu na nei maw tiah a sut. Cui tlangval cun cui thuanthu hmaisa lam kha kawtthler ih ca phek a sar mi ihsin a siar ngah thu le a dang siarbet vivo a duh thu a sim. Rodriguez cun Baibal cu a zoh ter ih, Pathian thu a sizia a sim. Cule bu khat a lei ter. An biakawk laiih midang ra pawl khalin Baibal cu an lei ve. Nu pakhat in Baibal siatralter tum ih, Bible a thlek mi hmang in Bible cu a karhzai sawn  riangri. Baibal cu Pathian ṭongkam a si ruangah siathloral thei a si lo. Pathian siathloralter a theih lo vekin, Baibal khal siatralter theih a si lo. Bu khat hloral aiah bu thawng tampi a suaksawn. Atu leitlun ah Baibal hi kum tin million tam tuk a suak ringring. 1456 kum in Baibal hmaisabik Gutenberg Bible an ti mi a suah ihsin atu tiang Baibal hi leitlun ih zuar khawngbik mi a si. Atu ah tla hi cun Baibal thupiih ruahnak hi zumum lo tiangin a karhzai sinsin.

          Baibal sunlawinak le ropitnak cu kum thawng tampi sung hlohralter tumnak a pahtlangdan le doawknak in thil a siatsuah dan pawl, can dangdang ih minung tluksiatdan pawl, maksak zetih Bible cimih ter tumdan pawl, kum za tampi kutngan ih an pekawk sawngdanpawl, thiamnak sangdeuh deuhin rinhlelhnak le hmuh niamnak a run thlendanpawl, Pathian um zumlotupawl ih a elnakpawl hmuahhmuah pahtlang ih, cupawl sung ihsi a dam khawsuah theinak pawl, siatnak um riai loin a tletsuak thei le thuanthu ngannak ih thinlung khoih thei le phurnak nasazet petu a sinak hi a si.
Cabu suah zo mi zakhat ah pakhat hin kum sarih a daih ih, cabu thawngkhat ah zariat cu kum khat sungih hngilh an si. Asinan Baibal larnak le mi ih thupiih an ruahnak cu a karhzai deuhdeuh.France-mi Pathian a um zumlotu Voltaire in hitin a ti -“Tuih hnu kum 100 sungah Khristian ti hi a um nawn lo ding. A hrampi ihsin thai hlo thluh a si ding,” tiin. Voltaire cu cutiih a ti kum 50 rei ah a thi. A thih kum cu 1779 ah a si. Mangbangza zet a si mi cu German Bible Society-pa in Voltaire-ih inn cu an run co ih, leitlun hmun zakipih Bible zemdarhnak ah an run hmang.

          Leitlun ralpi veihnih laiah Hitler in lungdawl tum zet cu Monte Carlo ah a din. Anmai thuken nazi thuhla radio in North Africa  lamih simnak hrangih a tuah mi a si. Tuihni ah cumi hmun kherkher in radio hmang in Europe ram, Russia le A frica tiangin thuthangha simnak ah an hmang.



Timothy Sui Lian Mang ih nganmi KHAWRUAH HARZA PATHIAN KAMSUAKTHU BIBLE timi sungta laksuahmi a si. (Cafang remmi a um)

No comments:

Post a Comment