Tuarnak Phenih Pangpar

         Khristian pawlin ‘tuarnak phenih thluasuah’ hi kan rel tamzet dingah a zum um.  A hleice in kan ni Chin mi pawl hi harsatnak, retheihnak ihsin ṭhalianmi kan si tikah tuarnnak, harnak phenih Bawipai’ ṭhatnak thu hi kan nun in cak tertu le kan hna in ngam ter zettu a si. Kan Baibal sung khalah tuarnak nasa zet sungih Bawipai’ ṭhatnak le thluasuah a cotu rel ding tampi an um. Cumi pawl lak ihsin a ṭhen tarlang sehla.

 1. Jakob

          Jakob thuanthu hi kan theih cio bangin nui’ pum sung a um lai ihsin Pathian ih hril zo mi a si (Rom.9:13). Pathian ih hrilmi si khal sehla a nunnak ah thil hi a tluang zawngin a feh ṭheh cuang lo. Jakob cu a pai’ innpi ah um ngam loin a u Esau ih that ding phang ah a tlan (Sem.28). Hmun pakhat a thlen tikah ni a tla zo thawn lam lakah a riak ih lungto a lu kham. A ihthah tikah a mangah lei ihsin van tiang lilawn don aw, van cungmi ṭm le kai kha a hmu. Phun dangin kan sim asile zohman biak ding khal um lo  mahte lawng lungto lukham tahratih a um laiah van sangka ong aw ih Pathian a hnenah a phuang suak aw ih thu a tiam :

          - Na ihnak hmun le ram ka lo pe ding.

          - Na tefa pawl cu leivut zat an si ding.

          - An ram ankauh vivo ding.

          - Nangmah le na tefa ka lo thluasuah ding.

          - Na hnenah ka um ding

          - Ka lo humhim ding ih hi ramah ka lo kirpi ding

          - Kalo tiammi k akim ter thluh ding.

          Jakob nunnak kan zoh tikah a hnneih Pathian a rung phuansuah awknak, amah rori in a tonak cu hi hmun, amah te lawngih a um caan ah a si. Pathian phuansuahawknak a don tikah lungawinak in a khat ih cui hmun ah lung phun in cui hmnun cu Bethel tiah hmin a sak.

2. Josef

          Josef  hi zumtu tampi in kan rek uar zetmi a si ih, Baibal sungih na mi duhbik mi hril aw ti sehla Josef hi mi tampi ih hrilmi ah a tel ko ding. Pathian in uktu dingah a hrilmi a si ih cucu mang hmangin a sim. Uktu dingah Pathian ih hrilmi a  si ko nan uktu dinhmin ih a din hlanah a u le in harsatnak tampi an pek ih thlawnginn ah le Potifer ih hnenum ah kum 10 lenglo a um. Pathian cun cui dinhmun ihsin a khai sang ih Izip ram uktu dinhmun ah a ret. A mang man mi ruangah a u le in an hua ih salah an zuar ko nan mang hmang in Pathian in a run suak sal. Pathian inuktu ah a tuah lawng siloin mi tampi nunnak runtu ah a tuah (Sem.50:20; Sam.105:17-22). Izip ram uktu Faro  lungawi tuk ih “Zafenath Paneah (thuthup pho langtu le leilung runtu) timi Izip hmin thar a phuah sak hgnehnge.A thim zetmi a nunnak cu Bawipa in a eng ter sal ih a pit zetmi a nun lamzin cu a ong ter sal. Cuti cun a tuarnak le khaisn a sinak pawl cu hmailam caan ih a ra thleng dingmi Jesuh Khrih tuarnak le cawisan a sinak rak hmuhsak cia tu ah a cang.

3. Moses (Sem.3:1-4:13)

          Moses hi a hmin kan hmuh vete’n Izip ram ihsin Israel pawl runsuaktu a sinakhi kan thinlung ah a cuang hngal ko ding. A nunnak hi ṭhenthum in ṭhen a theih: (1) kum 40 sung Izip ramah a um (2) Kum 40 sung nelrawn ah rankhaltu dinhmun in a um (3) kum 40 sung Israel pawl a hruai. Insael mipawl hruaisuak tu dingih hrilmi Moses hi ‘Hebru mipa kum hnih hnuailam cu thah ṭheh ding’ timi thusuahnak hnuai ih hrinsuah mi a si ih a suah vete’n thih hmabak hngal a si. ran nung khalin kum reipi a um ih Pathian in Israel pawl hruai dingih a thlah ṭum khalah a runsuah ding mipawl ih huatnak le Faro ih awka hro vei tampi a tuar. Tuarnak tampi a pah tlang hnuah Pathian in hruaitu ropi ah a tuah ih Khristian hmuahhmuah ih kan theihmi ‘Thukham 10’ a pekih midang zohman a hmuh ter lo mi Amai dunglam rori Moses a hmuh ter.

4. David

          Israel singpahrang hmaisa bik hi Saul a si ih Saul in Pathian thupek a thlun lo ruangah Pathain in a hnong ih Israel singpahrang dingah David hi hriak thih a si. Asinan David nunnak kan zoh tikah hriakthih a si vete’n siangpahrang tohkham ah a to hngal lo tihi kan hmu thei. Sual in a suk le so ah that dingin a dawi rero. Khawsunga hmanah um ngamlo in hramlak ah a tlan rero. Sihman sehla Pathian in a tikcu kim a ti tikah ah siangpahrang tohkham ah to terin a khaisang ih Jesuh Khrih suah kehnak hramah a cang.

5. Elijah

          Profet Elijah hi Pathian ih hman zetmi a si. A nunnak hi kan zoh tikah thih tih ah a tlan ve rero. Jezebel in thah a tum tikah nelrawn ram car lamah a tlan ih cau zet in a um. Cu vekin harzet ih a nun a hman rero laiah Pathian in rualpi thar Elisha a pe. Cu lawng hman si loin lei taksa thihnak hman tep lo roriin van lam rangleng hmangin Pathian in a cawi hlo. Jesuh Khrih lei parih a len lai khalah Moses thawn Jesuh hnenah an lar aw.

6. Paul

          Paul hi a nun hmaisa ahcun Zumtu pawl kaihremtu a si. Hmansehla Jesuh Khrih thawn an tonawk hnu ah cun zumtu pawl kaihremtu si awn lo in amah hi hremmi ah a cang. Paul ih nunnak kan zoh tikah a tuarnak hi rapthlak za a si. A tuarnak pawl kimcang siar>>> (Paulih Tuarnak) . Hi tluk ina tuar ko nan Pathian in nasa takin a nunnak a hmang. Kawhhran ziang maw zat dintu, Thukam thar ah cakuat ngan tam bik le tui san Pathain hnaṭuantu pawl khalin a hnaṭuan dan zohṭhim bikmi a si.

7. Johan

          Johan hi Baibal sungih bu neta biknak ‘Thuphuan’ ngantu a si. Thuphuan cabu sungah Jesuh Khrih a ratsalnak ding thu le caan netlamih thil a thleng dingmi tampi pawl a um. Minung in a thieh cia theilomi thil tampi kha Pathian in Johan a hmuh ter. Cu tin tuisun ni tiangah Caan netlam thu rel ding tikah kan thlahthlam theimi lo cabu ah a rung cang lanta. Hi thu sunglawi tak hi Johan in ziang vekin a rak hmu tile amah Johan hi thi dingin siti so hluahhlo lakah an thlak ih a thih thei lo hnu ah minung zohman an um lonak hmun Patmos ti kulh ah hlon a si. Hi hmun nuam lo zet ah Pathian in thuphuan ropi tak hi a pek.

          Harsatnak kan ton tikah pathian hnenih vuivai lok mai ding kan si lo. Pathian in harnak sungah a thluasuah sunglawi tak hmuh ter in duh tla a si thei. Harsatnak hi zumtu’i nun hrangah siatralnak a si dah lo, kan hrang sunlawinak sawn an si ṭheu.