Judah mi pawl hi mikhual parah an ṭha zetih an mah te’n rawl ei an duh ṭheu lo (Job.
31:17).
1.
Mikhual hi Pathian ih thlahmi ah an ruat
Mikhal
hi Pathian ih thlahmi ih an ruah raungah ṭha takih zoh an tum ih ti le rawl ṭha
an neihmi an timlam sak ṭheu (Sem.18:2-7)
2.
Mikhual phunphun
Rualpi
: Rualpi an thlen tikah ṭha tak ih mikhual ding a si. Rualpi an thlen tikah thing bel ah maw lungpheng ah
simaw an hmin an ngan veve ih an pe ton aw ṭheu ih an fa le pawl hnenah a pe
sawng ṭheu. Cuvek ih hmin ngannak keng an thlen ah phei cun rualpi ṭha mikhual
dan in an mikhual aw ṭheu. Cuvek lam hoi deuh hi thuphuan sungah hmuh ding a um
(Thup.2:17)
Mikhual menmen : “Mikhual zo khal khual ṭha a si” timi
thufim an nei. Mikhual tlawngvak hi rak
lawm lut mai thei dingin an puaninn sangka ah a to ṭheu (Sem.18:1). Tirhthlah
pawl khalinmikual pawl parih ṭhatsuah dai thlan lo dingah in zirh ( Heb.13:2;
Rom.12:13).
Ral
: A caancaan ahcun an ral tla an mikhual ṭheu ih an innih an um sung
ahcun ral vekih zoh loin an rualpi vekin an zoh ih an himnak ding an ngaihtuah
sak ṭheu.
3. Mikhual thlen dan
Puan inn
pin dan pakhatnak cu rawl einak a si ih mikhual thlennak a si cih hngal.
Inntekpa cu mikhual hnenah rawlei in mikhual hnenah a it ve hngal ṭheu.
Khawte
le khawipi ah: Khawte lam le khawpi ṭhenkhat ahcun khual buk an nei ih cu tawk
ah mikhual an thleng ṭheu. Nunau cu mikhual pindan ah an um ve dah lo. Mi in nunau
a tlawnpi a si ahcun mi in an innih thleng dingih a sawmnak hngakin khawlai ah
an um ṭheu ( Rom.19:15-21). Khual buk a um lo nak ah cun inn ah an thleng ih
pindan cungnung ahmaw, inntlun rawn ah maw thingbuk hnuaiah a riah ter ṭheu (1
Sam.9:26). Khawpi ih inn tumsawn a umnak ahcun mikhual hrangah pindan pakhat an
tuah ṭheu (2 Siang.4:10)
4.
Mikhual lawm dan
Kunin cibai an buk : Mikhual cu a
thleninn ih a lut tikah inntek pa thawn kun in cibai an buk aw ih inntek pa in
a kut cu a awm zawn, a kaa zawn le a cal zawnah a kut a ret. Himi in a hmuhsakmi
cu: ka thinlung, ka ṭoangka le ka thuruahnak cu nangamai hrangah ka hmang ding
tiknak a si. A caancaan ahcun an ṭhilhṭhiam ih an ke zik lole an angki fual
zikte an hnamsak ṭheu ( Tirh.10:25; Thup.3:9; Sem.18:2, 3; 23:7, 12;
Matt.18:26; Thup.19:10).
Cibai buknak ṭongkam : inntek pa in “Salam alakum” a ti ih cucu “ na hnenah
daihnak um ko seh” tinak a si. Mikhalin “Wa
alakum es-salam” a ti ve ih “na hnen khalah daihnak thleng ve koseh” tinak
a si (Luk.10:5-6).
Hnam awk : mikhual cu inntek in a innih
a luh tikah a hnam ṭheu (Lk.7:45). Hnamawknak thuhla hi hmuh ding a um hnuaihni
(Sem.27:27; 33:4; 45:15; 48:10; Suah.4:27; 18:7; 1 Sam. 20:41; Luk.15:20; Tirh.
20:37).
But/kedam phoih : Inn sang luh ding
tikah mikhual cun an but an phoih ṭheu.
Ke kholh sak : Palstina ramah cun but
pum an bun dah lo ih savun kedam sih ṭul pawl an bun tam bik. Curuangah ke khal
a bal duh zet. Hnenum in an ke kholh ina bawm ṭheu ( Jn.13:4,5; 1 Tim. 5:10;
Sem. 18:4; 19:2; 24:32; 43:24;
1 Sam. 25:41).
Lu ih hriak thih : mikhual hi a lu ah
hriah an thih sak ṭheu ih Olive hriak an hmang bik ( Sam.23:5). Simon in Jesuh
a mikhual ih a lu ih hriak a thih sak lo thuhla ah Jesuh in a suahsak thu Luk.
7:46 ah kan hmu thei.
5.
Mikhual tuamhlawm daan
Ti in ding an pe : A hmaisa bik ah
mikhual cu ti in ding an pe ih duhsaknak le rualpi ih tuahawknak langternak a
si (Sem.24:17-18).
Raw lei ding pek : Ti rawl hil tlannak
in remnak thu kamnak a langter ( Sem:26:30). “Nang le kei karlakah ci le sang a
um” an ti a si ahcun “ Kan kar lakah remnak thukam a um” tinak tluk a si. Mikhual
cun ti ding hleice nei a si ahcun inntek te kha a ti dingmi a sim ta lo ahcun
rawl an ei lo (24:33).
Syria
ranih Missionary Dr. Thomson cun mikhual a sinak hmuh khat ah in neitu pa in
sang phel rawlhmeh tidaiih caih ei ding ih pek a si thu le a hnenah “ Unau kan
si ih kan karlak ah sang le ci a um, ṭang tlang ding kan si” ti thu a rel. Laimi in “thlum al ei tlang” ti
kan vek khi a si hmel.
Mikhual cu inn neitu vekih ruah a si :
Inn tek in a mikhual hnenah “Hadtha beitak” tiah a ti ṭheu. Cu mi sullam cu “Hihi
na inn a si” tinak a si. Inn tek sawn in a mikhual hrangih hnenum vekin an ruat
aw ṭheu (Sem.19:2).
Mikhual in hmun filarial a beisei dah lo :
Mikhual hi a mahte lawng ih um ter a si tikah a ngaih a ṭha lo sawn ih zan khal
ah a thlen inn te thawn an it tlang sawn ṭheu.
Mikhual himnak cu inntek ih ṭuanvo a si :
Mikhual cu ral lak ihsin inntek in a kilhim ding. Missionary cu Governor in raw
lei a sawm ih me sa ei ding a pek hnuah inntekpa in “kan ram ssungih na um
sungah cun na par ah ziang thil ṭha lo hman a thleng lo ding,nang le kei cu
unau kan si” tiah a ti. Mikhual in a thlen inn ih thil ṭha lo a tuah tikah sual rapthlak tak ih ruah a si
(Sam. 41:9; Jn.13:18).
Raw lei tlan hi remawknak hmuhsaknak a si :
Jesuh kha a thawhsl hnuah a dungthlun pawl hnenah langin voithum lair awl an ei
tlang, hihin anmah thawn thu a kam tharnak a khih hmuh thei ( Luk.24:30; 41-43;
Jn.21:12,13). Jacob le Laban thuhla khal ah kan hmu thei ( Sem.31:53,54).
Mikhual
thlah dan : Inntek in a mikhual cu rei deuh cam bang
hrih dingah kaih tana tum ṭheu ( Rom.19:5-10).
Mikual
cun a feh suah ding thlang tikah inntekpa hnenah “na siannakin ka pok suak ko ing
ee” a ti ih inntek pa in “hngngam te’n va feh law” tiin a thleh (Sem.26:31).
Inntek cun a mikhual cu hlapi tiang a thlah ta ṭheu (Sem.18:16).
“Bible ram mite khawsak dan” timi cabu sungta lakmi a
si.
