Pathian ih thusuhnak ( Na kutah ziangso na ken? )

Na Kutah Ziangso Na Ken?

                                                                                                            Rev. Lal Nei Khup

Cutikah Pathian in, “Na kutah ziangso na ken?” tiah Moses cu a sut. “Kianghrol ka keng,” tiah Moses in a ti. ( Suah.4:2 )

            Na kutah ziangso na ken? timi thusuhnak hi Pathian in Moses cu Israel pawl Izip sal ihsin runsuak dingih a kawh tum ih a thusuhmi a si. Bible kan zoh asile Pathian in in voi tampi thu mi sut theu. Pathian in thu mi a suh tikah theih lo mi a neih ruangah a si lo, A nih cu ziang hmuahhmuah thei thluhtu a si. Thu a suhmi pawl hi suhtul an si ruangfah leh duhsan a neih ruangah a sut theu a si sawn. Ziang ruangah hi thu hi a sut kan ti asile Moses hin Izip ah feh tahrat ih Israel pawl run dingah huphurhnak nasa zet a nei. Feh lo ding zawng in a phat ciamco nan a phat thei lo. Cun Moses khalin Pathian hi thu a sut ve nasa ih a thusuhmi pawl hmuahhmuah Pathian in a let theh.  Moses in vei thumnak thusuhnak ah “sikhalsehla Israel mi pawlin in zum lo ih ka simmi ngai loin ‘Bawipa cu na hnenah a lang lo a si’ in ti asile ziangtin so ka ti ding?” a ti tikah Pathian in “na kut ah ziangso na ken?” ti ih a suhnak a si. Moses in kianghrol a ti tikah Pathian in hlon a fial ih a hlon tikah rul ah a cang ih a lak sal tikah kianghrol ah a cang sal. Pathian in Moses a kawh tumah Moses khal in Pathian hi thu pathum a sut ve ih cumipawl hmangin thangzang kan la tlang ding.

1.      Moses ih thusuhnak

a.       Zo so ka si? ( Mah le mah lunghrinnak )  Suah.3:11

Cutikah Moses in Pathian hnenah “Keimah cu zoso ka si ih Izipt ram ihsin Israel mi suak ter dingah Faro hnenih ka va feh ding cu?” tiah a ti.

Pathian in Moses cu Izipt sal ih a tangmi, Israel mipi pawl hruaisuak ding ah a ran khalhnak hmunah Pathian in a ko. Israel mipawl hi a tam ngaingai ih mipum siarnak cazin ih tel ban lawng hmanah mi ting nga lai an si.Cumi pawl hruaisuak ding in Pathian in  a kawh tikah  Pathian ih kawhnak vekin Moses hi awl ai ten a pok suak mai lo ih Pathian hi thu a sut hmaisa ta a si. Hi thu Moses in a suhnak san hi amah le amah a theih awk lo ruangah a si in a lang lo. Israel mi kha tluk tam run suaktu dingah hin tlak in a theih awk lo ruangih a tongsuak sawn mi a si. Pathian in tuah dingih a fialmi hna hi a tum tukih cumi cu amai cahnak, titheinak in tlinsuak thei dingin a thei lo lawlaw a si.

Kan ni khal Pathian hna tuan ding kan liang parih a thlen tikah mah le mah ziang hman lo ih theihawknak, tuah thei lo ding ih theihawknak, lunghrinnak hi kan nei cio theu. Kan paih lo ruangah si lo in kan sinak kan zoh tikah kan huphurh theu sawn a si. Pathian in tuah in fialmi han leh kan mah kan zoh awk tikah kan hna hi tum tuk in kan theiih a tuahtu ding kan mah hi fate tuk in kan hmu aw theu. Cu tikah kei cun ka ti thei zik lo ti hi thinlung nei in huphurhnak thawn kan thinlung ten Pathian thu sut tahratin “himi tuah dingah kei cu zo saw maw ka si?” kan ti theu.

Moses ih thusuhnak cu Pathian in hiti’n a run let: “Na hnenah Keimah ka um ding ih a lo thlahtu Keimah ka sinak a langtertu cu himi hi a si ding:..”. Pathian thulehnak ih hnangam thlak emem cu na hnenah keimah ka um ding ti hi a si. Pathian in Moses kha amai tlinnak ah thum aw in Israel pawl hruai ter a tum a si lo, a fialtu Pathian sawn kha a fialmi Moses hnenah um ih phuansuah awk vivo a tum sawn a si. Pathian in thil pakhat khat tuah in fial tikah kan huphurp theu, kan mah le kan mah ah lunghrinnak ( self-doubting ) kan nei theu. Asinan in fialtu hi Pathian a si phot ahcun tih ding a um lo, in fialtu Amah Pathianin in umpi ding sawn kha a si. Pathian in tuah ih fialmi in neih tikah in fialmi hna leh kan mai’ sinak thawn cuai thlai ding kan si lo, in fialmi hna leh in fialtu kha cuai thlai sawn ding kan si. Kan tuan dingmi hna hi kan ti theinak hnakin a tum sawn men thei nan cui hna hnak in in fialtu Pathian hi a tum sawn ringring. Curuangah ah ziangvek hna khal hi kan liangparah thleng she in fialtu Pathian a si ahcun kan tuah thei ding. Ziangah tile in fialtu Pathian cu a fialmi kanmah hnenah a um ding a si.

b.      Zo so na si? Na hmin zoso a si? ( Pathian rin hnailonak ) Suah.3:13

Cun Moses in Pathian hnenah “Israel mi hnenah ka feh ih ‘Nan pu le nan pa ih Pathian in nan hnenah I thlah a si’ ka ti tikah, ‘ a hmin zo a si?’ in ti asile ziangtin so ka sim ding?” tiah a ti.

 Moseh in a veihnihnak thu a suh sal mi cu “Israel mi pawl in a lo thlahtu cu zoso a hmin ti’n in sut bang sehla ziang tin ka sim ding?” ti hi a si. Moses khal in mualpho a phang ve nasa ding.Pathian thawn an tonawk hmaisa biknak a si tikah hi vekih thu a suh cu a awm ve nasa. kan ni khal voikhatnak  mi kan mi in thil namen lo tuah in fial sehla kan awloksong ve zet ding. In fialtu zo a si ti theih lo cun tuah ngam ding a si lo. Hi tawk zawh ahhin Moses in Pathian parah lunghrinnak ( doubting God ) a neih ih thu a suh hi amah thlahtu an suh tikih a buailonak dingah a si rualrual in thlahtu nang hi mi ziangvek so na si ti theih duhnak a si khal a si.

Hi thusuhnak cu Pathian in “ Keimah cu Keimah a si mi in i thla tiah na sim ding” ti in a let. Hi tawk ahhin Pathian Amah rori in a hmin a phuanawknak kan hmu thei. Pathian in a hmin a phuansuahawk in a sim duhmi cu Pathian thawn cun hlawhsam a um lo ti a lang ter. Ziangkim thil a tulmi hmuahhmuah ah Keimah in tuanvo ka la ding ti a lang ter nasa.Cuvek ngaingai in Kanaan ram an thlen tiangin an tulsammi ah siseh,raldonak khal ah siseh, ei in thu ah siseh Pathian Amah in ziangkim a tawlrel sak theh. Curuangah a hnatuan infialtu Pathian thawn cun hawlhsam ti a um lo. Tul a ti dan ten kan hnenah a phuang aw theu sawn a si. Pathian cu KEIMAH a ti aw ngam tu Pathian a si. KEIMAH a ti awkmi hin mi menmen a silo zia, thil ti thei a si zia kha a tar lang. Tahthimnak sim sehla mi pakhat in nan thin phang hlah uh keimah ka um a ti awk a si ahcun ziang si maw ti theimi a nei tinak a si.

Thil pakhat  tuah a si ding tikah  fialtu hi an thupi zet. Fialmi cu mi zianghman lo te a va si hmanah a fialtu hi mi upa, thuneitu a si ahcun thupi zet ah kan ruat theu. Curuangah mi pakhatkhat kan hnenah ra tahratin “ cu mi nan ti a tul” in ra ti bang sehla “zoso lo fialtu” ti hi kan thusuhmi a si theu. A fialtu ih zirin in fialmi hi kan tuah in kan tuah lo thei. Curuangah Moses hnenah Pathian in a fialtu hi mi menmen a si lo ziang langterin “ KEIMAH” a si mi in in fial na ti ding a tinak a si. Zum tu kan nunnak ah Pathian ih in fialmi tuan dingah in fialtu Pathian parah lunghrinnak kan nei dah maw? In fialtu Pathian hi “KEIMAH” a ti aw ngamtu, thil ti thei Pathian a si kha hngilh hlah uh si.

c.       Ziangtinso ka ti ding? ( mipi tihnak ) Suah.4:1

“sikhalsehla Israel mi pawlin in zum lo ih ka simmi ngai loin ‘Bawipa cu na hnenah a lang lo a si’ in ti asile ziangtin so ka ti ding?”

Hi thusuhnak cu mipi ih zum lo phannak a si. Israel mi pawl hnenah va feh sehla in rak zum hnai pei maw, ziangah in rak siar lo pang pei maw ti hi Moses in a phang ve nasa. Phun dang deuh ih kan sim asile mipi ih ngainep mi si phannak, mipi ih ziang ih siar lomi si phannak a si.

Kan ni khal Pathian hna kan tuan tikah hin mipi huphurhnak kan nei theu ding, mipi hin zianghman ah in siar loin in ngainep kei maw, ka thusimmi teh an lung hnai kei maw timi hin in buan theu. A hleice in mi thiamsang hmai leh mi mithang pawl hmaiih kan din tikah a kei ngai ih thusimmi hi ziangah an siar lem pei maw tivek ruahnak hi kan nei theu. Moses khal in cucu a phan zetmi a si. Cui caan ciah ah si thupi ih kan tarmi “na kutah ziangso na ken?” timi kha Pathian in Moses a sut. Moses in kianghrol a ti tikah cui kianghrol hmangin mangbangza a hmuh ter. A um zia cu an lo lun lo asile mangbangza thilmak  a lang mai ding phang aw hlah til tluk khi a si.

2.      Moses ih Kianghrol ( Suah.4:2 )

Na kutah ziangso na ken? ti ih Pathian ih thusuhnak in a tarlanmi cu Pathian in Moses ih kut sungih um mi hman a tum. Moses kut sungih a ummi hi ziang va si khal sehla pathian cun a hmang mai ding ti a fiang. Mi dang neih vek neih ter tengteng kha Pathian in a tummi a si lo. Izipt mi pawl neih vek, kiang hrol, hriamhrei, thal, nam pawl na nei maw ti lam kha Pathian in a sut lo. Pathian in mi a hman ding tikah an sinak vek in a hmang theu. Midang an si vek in mi va si ter a phut lo ih mi dang neih vek va neih ter khal a phut dah lo. Hi tawk zawn ah thazang kan lak ding ka duh cu Pathian in Moses ih neihmi hman a tum timi zawnte hi a si. Pathian in mi a kawh tikah kan neihmi te hmangin hnatuan a duh ti kan theih a tul. Cui kianghrol cu Moses in Tipi sen cat ternak ah, Faro mithiam pawl ih kianghrol dolhtu ah,Nail tiva thiseh ih can ternak ah ,Izip ram ih siatnak phunphun thlen ternak ah, Lungpi ihsin tidai suah ternak ah, Amalek pawl nehnak ah le thil dangdang ah tangkai tak in a hmang vivo. Kan sinak tawk le kan neihmi tawk in Pathian cun a tul dan in a phuang aw vivo theu a si. Na kut sung ah ziang a um?

a.       David kutsung um lungherhden in Goliath a neh. 1 Sam.17

b.      Gideon ralkap ih kenmi tawtawrawt le meiinn hmangin ral an neh.Thut.7:16-22

c.       Samson in lak khaberuh hmangin Filistin mi 1000 a vuak that.Thut.15:15

d.      Zarefath nuhmei nui neihsun sangvut le siti a hmangin a cangvai. 1 Sam.17: 8-16

e.       Elisha in korfual hmangin tidai a vuak cat.2 Siang.2:13,14

f.       Nauhak pate ih sang le nga in mipi rawl dar a si.Johan 6:9

Kanmah le kan kenmi, kan neihmi hmangin Pathian in mangbangza a tuah thei a si. A thupi mi cu Pathian kawhnak, Pathian ih fialnak hi a si sawn.Bawipai' fialmi kan si phot ahcun kan neihmi, kan kenmi te hmangin Amah a cangvai vivo ding.

3.      Pathian ih Kianghrol ( Suah.4:20; 17:9 )

            Curuangah Moses in a nupi le a fapa pawl a hruai  ih laak parah a toter hai ih Izipt ramah a kirpi. Cun Moses inPathian ih kianghrol cu a kutin a keng. (NKJV )

Moses ih kianghrol Pathianin a hnong ih kianghrol thar dang a pe a si lo. A kianghrol khal a kel te a si, a danglam cuang lo, asinan Moses kha Pathian ih fial vekin ke a hun kar thlang tikah Pathian ih kianghrol ti ih kawh a si thu kan hmu thei. Moses kutah um hrih khal sehla Pathian ih kianghrol a si ih Pathian in a hman tik ahcun mangbangza thiltithei ah a cang. Ziang a thu pi? A kianghrol si lo in a neitu/ a hmangtu sawn a thupi.

Pathian ih fialmi kan si ahcun mi ziangvek kan si khal le kan aw hi Pathian aw , kan thusim hi Pathian thusim, kan tong hi Pathian tong, kan hmurca hi Pathian ih hmurka ih a can ruangah hin thil a ti thei ih huham a nei theu a si. Mi in kan thusimmi an theih in Pathian aw thei tlukin an theihawk hi Pathian hnatuannak a rak si. Kan mah minung sinak men ahcun kan tenau vio tla a si thei nan Pathian ih fialmi kan si ahcun thiltitheinak ih khat ah an cang theu a si. Profet pawl hi minung an si nan an tongsuakmi hi minung tongsuak a si lo ih Pathian ih tongkasuak a si. Curuangah an thusimmi ngai lo tu cu Pathian ih thusimmi ngailotu an si. Paul in zumtu pawl a hrem kha Jesuh hrem ka si ti a rak thei ban lo.

Pathian hna kan tuan tikah hin a caan caan ah tihnak, huphurhnak, lunghrinnak tivek a phunphun kan neih ruangah ke kan kar ding zat kan kar lo caan a um thei. Tuisun ah hi Pathian ih thusuhnak “ Na kutah ziangso na ken?’ timi thu hmangin Bawipa’n cak sin, raltha sin, thatho sinsin in lam lo hruai hram seh.

Cabu siarmi : Questions God Asks